دگرگونی ورودی دهم (مسجد جامع اصفهان) در گذر زمان

ورودی مفصل ارتباطی بین درون و بیرون بنا است که، علاوه بر نسبت سنجیده آن با گذرهای مجاور، نقش تنظیم‌کننده ارتباطات درونی و بیرونی را دارد. ورودی شمالی مدرسه مظفری یکی از ورودی‌های ده‌گانه مسجد جامع اصفهان معرفی شده است. فضای ورودی بخشی از ساختار آل مظفری بنا است که، به دلیل تغییرات و الحاقات متعدد، آنچه امروزه از این ورودی مشاهده می‌شود فضایی گنگ و دارای ابهام است. هدف از این پژوهش شناسایی، تحلیل، و رفع ابهام پیرامون این فضا و فهم نقش گذشته آن با استفاده از بررسی‌ها و برداشت‌های دقیق میدانی، کنکاش در ساختار موجود، بررسی اسناد و مدارک مکتوب، و همچنین مقایسه تطبیقی است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که این فضا در مقایسه با 9 ورودی دیگر مسجد جامع و بر اساس شواهد موجود فاقد اندام‌هایی نظیر پیش‌طاق، درگاه، سردر، دالان، یا هشتی است. همچنین وجود گشایش‌های متعدد و یک زوج پلکان در بدنه بیرونی مجاور این فضا و فاصله بین آن و گذر شمالی مسجد و آثار معماری موجود در این فاصله همگی حاکی از این است که حد فاصل این فضا تا گذر شمالی مسجد ساختارهایی داشته که امروزه به طور کامل از میان رفته‌اند. چنین فرایندی سبب شده این فضا به‌مرور از یک مفصل ارتباطی درونی به یک سردر ورودی مرتبط با گذر شمالی مسجد مبدل شود.