تاریخ ساخت بازار کرمانشاه با نگاهى به حامیان و بانیان بناهاى آن

دانسته هاى ما از بازار کرمانشاه و تاریخ ساخت و چگونگى شکل گیرى و گسترش آن اندک است و تاکنون هیچ پژوهش جدى در این باره نشده است. بخش هایى از بازار اکنون از میان رفته و بخش هاى باقى مانده نیز تغییر فراوان کرده است. از کهن ترین بخش بازار که یادگار دوره زندیه بود، اثرى باقى نیست. بازار قاجارى شهر نیز که در گذشته از دروازه شرقى تا دروازه غربى شهر گسترده بود، با ساخت خیابان هایى در دوره پهلوى چند پاره شد. بخش هاى شرقى و غربى آن به تدریج آسیب هاى بسیار دید یا کاملاً از بین رفت. محدوده این پژوهش بخش میانى بازار شهر است که امروز باقى است. این بخش از بازار نیز تغییر فراوان کرده است؛ آنچه مانده نام بناهاى بازار است که در اقوال مردم شهر باقى است. اهالى شهر اغلب بناهاى بازار را به نام بانیان آن مى شناسند. در این پژوهش براساس نام بانیان بناهاى بازار، از جمله سراها و تیمچه ها و کاروان سراها و مساجد و حمام، و...، تاریخ ساخت این بناها را در متون، اسناد، و آثار باقى مانده مى جوییم و سپس با شناخت تاریخ ساخت بناهاى موجود هر راسته گمانه هایى براى تاریخ ساخت آن راسته مطرح مى کنیم. سرانجام روند گسترش بازار شهر را در دوره هاى گوناگون مى یابیم. شناسایى تاریخ ساخت بخش هاى مختلف بازار و چگونگى گسترش آن در طول تاریخ، افزون بر اینکه مقدمه اى براى شناخت معمارانه این بنا و زندگى اجتماعى آن است، مى تواند آغازى براى درک چگونگى گسترش و شکل گیرى شهر کرمانشاه نیز باشد.