نقش جرم حرارتى خاک در کنترل شرایط محیطى ساختمان، برداشت میدانی در تعدادی از بناهای تاریخی شهر کاشان

ایرانیان باستان در مناطقى با توپوگرافى مناسب و زمین مستحکم از خاصیت جرم حرارتى زمین براى فراهم آوردن شرایط حرارتى مناسب در تابستان و زمستان هاى سخت استفاده مى کرده اند. براى بررسى این موضوع و تعیین میزان کارایى فضاهاى زیرزمینى در مناطق گرم و خشک ایران، در این مقاله به تحقیق میدانى در تعدادى از بناهاى تاریخى شهر کاشان در تابستان و زمستان 1390 و زمستان 1392 پرداخته شده است. براى دستیابى به این هدف زیرزمین هایى با عمق هاى متفاوت (3، 6،12 ، و 14 متر)  براى برداشت اطلاعات انتخاب و سپس از دستگاه هواشناسى کسترل براى جمع آورى داده ها در این فضاها استفاده شد. همچنین براى ثبت اطلاعات محلى، یک دستگاه هواشناسى نیز به صورت ثابت و مرجع، روى بام نصب گردید. براى مقایسه شرایط گرمایى فضاهاى انتخابى با شرایط آسایش گرمایى انسان در داخل ساختمان، از نمودار زیست اقلیمى ساختمانى گیوانى استفاده شد. نتایج این بررسى نشان داد که، زمانى که دماى هواى محلى در روز و شب تابستان بین 27 تا 43 درجه سانتى گرادست، دماى هوا در زیرزمین هاى مختلف بین 23 تا 29 درجه سانتى گراد است. در زمستان در حالى که دماى هواى محلى بین 3 تا 14 درجه در شب و روز متغیر است، دماى هوا در زیرزمین ها بین 10 تا 14 درجه سانتى گراد و تغییرات کم آن مرتبط با عمق زیرزمین یا امکان تبادل هوا با بیرون است. این امر نشان دهنده تاثیر مهم جرم حرارتى خاک بر کنترل تغییرات دمایى در تابستان هاى داغ و زمستان هاى سرد منطقه خشکى نظیر کاشان است.