تاثیر دفاع (غیرعامل) بر شکل کالبدى شهر عقد

در گذشته، در پژوهش هاى معمارى، معمولاً به دنبال پاسخ گویى به دو پرسش چرایى و چگونگى ساخت بوده اند. در این میان مطالعات میدانى مختلفى در حوزه فنون ساخت به رشته تحریر در آمده و حکمت ساخت، که ارزش ها و اندیشه هاى وراى آن را مبرهن مى کند، تا حدى مغفول مانده است. شناخت و حفظ این ارزش ها جان مایه سنت معمارى ایرانى و پژوهش در این حیطه ضرورى است. دفاع  از شهر و عناصر مرتبط با آن، که در دوره هاى تاریخى، با اندیشه و جهان بینى هاى مختلفى شکل گرفته، یکى از ارزش هاى مستتر در بافت هاى تاریخى است. دفاع شامل دو وجه عامل و غیرعامل مى شود که نوع اول به سلاح هاى جنگى وابستگى دارد و نوع دوم تمهیداتى است که موجب کاهش و یا جلوگیرى از آسیب مى گردد. محدوده این پژوهش بررسى دفاع غیرعامل و عناصر وابسته به آن در شهر عقدا است. این شهر از توابع استان یزد و شهرستان اردکان است و بسیارى از عناصر دفاع غیرعامل مانند انواع قلعه، رباط، خندق، و... در آن نهفته است. هدف در این پژوهش تلاش براى معرفى حکمت ساخت مجموعه، با توجه به دفاع غیرعامل در دوره هاى تاریخى تعیین شده است و به این منظور پرسش هایى مانند چگونگى تاثیر دفاع بر بافت مجتمع هاى زیستى و عقدا، چگونگى تغییر سیستم دفاعى، با تغییر جهان بینى ها و نقش رباط ها در مقاومت اعتقادى و حفاظت از راه ها، مطرح شده است. داده هاى این پژوهش، میدانى و کتابخانه اى گردآورى شده و با قرارگیرى در چارچوب پژوهش هاى کیفى، با روش هاى توصیفى، تحلیلى، و تفسیرى، سعى در تبیین هدف شده است. طبقه بندى دفاع غیرعامل در دوره هاى تاریخى مختلف در مجتمع هاى زیستى، تاثیر دفاع بر سیماى کالبدى یک بافت باارزش و طبقه بندى کاربردهاى رباط در ادوار مختلف، برخى دستاوردهاى این پژوهش هستند.