امکان انتخاب رفتارهاى چندگانه در فضاى شهرى: یک چارچوب مفهومى

امروزه نقش فضاهاى شهرى به ارتباط دهنده بین مقصدها تقلیل یافته و مردم به دنبال کوتاه ترین راه براى رسیدن به مقصد هستند و دیگر انگیزه اى براى مکث در فضاى شهرى نمى یابند. چرا که محیط قابلیت تامین رفتارهاى متنوع را ندارد و پاسخ گوى نیازهاى گروهى اندک است. این در حالى است که مردم به حضور در فضاى شهرى و فضاى شهرى به حضور مردم نیاز دارد و ادامه این روند، سلامت شهر و شهروندان را به شدت تحت تاثیر قرار مى دهد. اگر طراحى شهرى بتواند محیطى را فراهم آورد که حضور مردم را در فضا افزایش دهد، ب هتدریج زندگى به فضاى شهرى باز می گردد. بر این اساس، هدف در این مطالعه، بررسى رابطه رفتار با فضاى شهرى، چگونگى افزایش حضور مردم در فضا و رابطه نیازهاى انسانى و فضاى شهرى و بیان چارچوبى مفهومى براى بازگرداندن زندگى به فضاهاى شهرى است. در این بررسى، دو مدل نیازهاى مازلو و ماکس نیف معرفى و مدل ماکس نیف پایه مطالعات این پژوهش گردیده است. به طور کلى، در این پژوهش به تحلیل انتقادى ادبیات موضوعى این مبحث و از این طریق به بررسى رابطه رفتار، نیازها، و فضاى شهرى پرداخته میشود. به طور کلى، یافته هاى این مطالعه بر این امر دلالت دارد که اگر طراحى شهرى بتواند محیطى را فراهم آورد که از وقوع رفتارهاى متنوعى پشتیبانى کند و نیازهاى متنوع ترى را پاسخ دهد، مردم بیشترى دلیلى براى مکث در فضا می یابند و به تدریج زندگى به فضاهاى شهرى باز می گردد. در این نوشتار، این مفهوم با عنوان « امکان انتخاب رفتارهاى چندگانه» در فضاى شهرى معرفى و چارچوبى مفهومى به منظور نیل به این مقصود  عرضه می گردد. دستیابى به این هدف، وابسته به حضور دو نوع کیفیت در فضا است. نوع اول کیفیت هایى هستند که امکان حضور در فضاى شهرى را فراهم می کنند و شامل دسترسى، پیاده رهوارى، ایمنى و امنیت، آسایش اقلیمى، امکان مکث طولانى، همه شمول بودن، و انعطاف پذیرى می شوند. این کیفیت ها پیش نیاز وقوع هرگونه رفتارى به شمار می روند و بدون آنها هدف وقوع رفتارهاى چندگانه در ابتداى مسیر با شکست مواجه می گردد. کیفیت هاى نوع دوم، کیفیت هایى هستند که تمایل به حضور در فضاى شهرى را افزایش می دهند و کیفیت هاى اختلاط کاربرى و فعالیت، خوانایى کالبد و فرصت ها، کیفیت عرصه همگانى، حس زمان، غناى حسى، پاکیزگى محیطى، شخصیت بصرى، مقیاس انسانى، و وجود دلیل مکث را دربر می گیرند. تامین همه این کیفیت ها در کنار هم، بسترى مناسب براى وقوع رفتارهاى چندگانه فراهم می آورد و درنهایت منجر به حضور بیشتر مردم در فضاهاى شهرى و افزایش تعامل مردم با یکدیگر و با محیط خواهد شد.