اصول و راهبردهای حفاظت از منظر فرهنگی باغستان بومی تاریخی شهر قزوین با تمرکز بر میراث مصنوع

حفاظت از مناظر فرهنگی امری چندوجهی و میان‌دانشی است و نیازمند توجه به خصیصه‌های چندلایه و میان‌مرتبط منظر است. با توجه به ثبت آثار مختلف در فهرست مناظر فرهنگی در کشور، لزوم حفاظت از این آثار با رویکرد منظر فرهنگی محسوس است. در این پژوهش با بهره‌گیری از راهبرد استدلال و استنتاج سعی شده است، پس از واکاوی مراجع داخلی و اسناد بین‌المللی، از جمله whc، icomos یا nps، اصول حفاظت از مناظر فرهنگی با هدف نگهداری و بازآفرینی جامع عناصر طبیعی، مصنوع، و عوامل انسانی شاکله و تاثیرگذار بر ارزش‌های تاریخی، حسی ادراکی، فرهنگی، طبیعی، اجتماعی، بومی، محیط زیستی، و اقتصادی منظر در درازمدت با ماهیت میان‌رشته‌ای و با مشارکت مستقیم گروه‌های ذی‌نفع و مردم عرضه گردد. راهبردهای حفاظت برای نمونه موردی، باغستان بومی تاریخی قزوین، که اثری ثبت‌شده در فهرست میراث ملی است، بیان شده‌اند. بدین منظور باغستان گونه‌ای از مناظر بومی تاریخی معرفی شده و آسیب‌های مختلف آن در خصیصه‌های طبیعی، مصنوع، و انسانی بررسی شده‌اند. در اصول حفاظت، با وجود ایجاد امکانات، تاسیسات، و کاربری‌های نوین، بر صیانت از اصالت و یکپارچگی منظر تاکید می‌شود و با هدف تقویت رابطه باغداران با باغستان، مدیریت حفاظت، و استمرار نظام باغبانی بومی در اولویت قرار داده می‌شود. در این پژوهش راهکارهای مربوط به میراث مصنوع (همانند حفاظت از عناصر کالبدی اصیل)، توان‌بخشی با کاربری‌های جدید (همانند گردشگری بومی)، فراساختارهای نوین (همانند مراکز خدمات‌رسانی باغداری)، و مرمت بخش‌های آسیب‌دیده با تفصیل تشریح و مکان‌یابی شده است. روش تحقیق این پژوهش در حوزه ادبیات نظری از نوع توصیفی‌ تشریحی است. در حوزه مطالعات میدانی از روش تحلیلی با ابزارهایی همانند مطالعه و بررسی اسناد و مدارک، برداشت میدانی، و تهیه کروکی و تصاویر استفاده شده است.