معماری منظر دریاچه چیتگر، مروری بر فرایند طراحی

دریاچه چیتگر با مساحت 134 هکتار در غرب شهر تهران و در اراضی منطقه 22 واقع ‌شده است. طرح‌های اولیه و برنامه‌ریزی این دریاچه به اولین طرح جامع تهران در سال 1347 بازمی‌گردد. نهایتاً برنامه ساخت این دریاچه در سال 1389 در دستور کار شهرداری تهران قرار گرفت و طراحی و اجرای پهنه آبی آن تا سال 1391 و آبگیری آن در سال 1392 انجام شد. در خصوص مکان‌یابی این دریاچه، منابع تامین آب، و اثرات زیست‌محیطی آن در عرصه‌های دانشگاهی و حرفه‌ای نقدهای گوناگون و گهگاه متضادی صورت گرفته است، نقدهایی که در آن‌ها به موضوعاتی همچون تراکم بافت پیش‌بینی‌شده در طرح‌های جامع شهری در اطراف دریاچه، کمیت و کیفیت آب ورودی به دریاچه، و حتی موجودیت این دریاچه بر اساس توان اکولوژیک شهر تهران پرداخته می‌شود. با این حال، با توجه به دخالت نکردن معماران منظر پروژه در تصمیمات کلان اتخاذشده کلان‌شهری و مسکوت و مغفول ماندن مباحث مربوط به معماری منظر پهنه ساحلی، در این مقاله تلاش بر آن است که این تجربه و چالش‌های فراروی آن بررسی شود. در این مقاله دیدگاه‌ها و مفاهیم به کار گرفته‌شده در طراحی پهنه ساحلی این دریاچه بررسی می‌گردد. دیدگاه زیرساخت‌های سبز و بهره‌گیری از عناصر طبیعی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین مفاهیم در شکل‌گیری این پروژه بوده‌اند که همه بخش‌های پروژه و حتی انتخاب گونه‌های گیاهی را متاثر کرده‌اند. همچنین توجه به مفاهیم بوم‌شناسانه به منظور ایجاد فضای مناسبی برای حیات جانوری و ایجاد زمینه‌های مناسب برای رشد و نمو آن‌ها و همچنین تماس و آشنایی کاربران با این پدیده‌ها و با اهداف آموزشی و اجتماعی مد نظر است. با این حال توجه به این نکته ضروری است که از نظر نگارندگان عدم آشنایی مسئولان با این مفاهیم باعث شده که بخش‌هایی از طرح به اهداف تعیین‌شده نرسد و بسیاری از ایده‌ها از اجرا بازبماند. در این زمینه پیشنهاد نگارندگان احرای راهکار آموزش بیشتر با هدف آشنایی عموم مردم و مسئولان برای رفع این مشکل است.