کاربست برنامه ریزی فرهنگی در شهر جدید هشتگرد

احداث شهرهای جدید از گزینه‌های مقابله با مشکلات شهرنشینی شتابان است که در پی روند رو به رشد افزایش جمعیت شهرنشین همواره مورد توجه برنامه‌ریزان شهری بوده است. رشد سریع این شهرها و تاکید برنامه‌ریزان شهری تنها بر بُعد اقتصادی سبب گردید که این توسعه‌ها به حوزه‌هایی خوابگاهی بدل شوند که با وجود گذشت زمانی هرچند کوتاه، با مشکلاتی، از جمله نابرابری اجتماعی و معضلات فرهنگی مواجه شوند. این در حالی است که فرهنگ یکی از ابعاد پایداری است و فراموشی آن در برنامه‌ریزی مانعی جدی در دستیابی به توسعه پایدار به‌شمار می‌رود. این پژوهش به دنبال ایجاد ارتباط میان برنامه‌ریزی شهری و برنامه‌ریزی فرهنگی در شهرهای جدید ایران به طور عام و سپس در شهر جدید هشتگرد به طور خاص، از طریق استخراج ابعاد، مولفه‌ها، و شاخص‌هایی است که با آن‌ها بتوان برنامه‌ریزی فرهنگی را در قلمرو شهرها، مخصوصاً شهرهای جدید ایران، ارزیابی کرد. بر اساس تحقیقات صورت‌گرفته با روش تحلیل محتوا، ابعاد پرتکرار برنامه‌ریزی فرهنگی، که در شهرهای جدید قابلیت سنجش و ارزیابی دارند، به این شرح هستند: پایداری فرهنگی به منزله بُعدی پرتکرار در برنامه‌ریزی فرهنگی در خارج و داخل کشور جمهوری اسلامی ایران، سرزندگی و تنوع فرهنگی به مثابه ابعاد پرتکرار در برنامه‌ریزی فرهنگی خارج از کشور، هویت و شخصیت که بعدی است مشابه و پرتکرار در برنامه‌ریزی فرهنگی در خارج و داخل کشور جمهوری اسلامی ایران، و عدالت که یکی از ابعاد برنامه‌ریزی فرهنگی در کشور جمهوری اسلامی ایران است. در این راستا ضرایب اهمیت هریک از سطوح در سطح بالاتر از طریق پرسش‌نامه متخصصان به روش وزن‌دهی نوسانی محاسبه و وزن هریک از شاخص‌ها تعیین شد. بر اساس وزنی که از پرسش‌نامه متخصصان به دست آمد، از میان ابعاد برنامه‌ریزی فرهنگی، پایداری فرهنگی، هویت و شخصیت فرهنگی به ترتیب با وزن 0/261 و 0/232 بیشترین اهمیت را در برنامه‌ریزی فرهنگی در شهرهای جدید ایران دارند. بر اساس نتایج حاصل از ارزیابی ابعاد برنامه‌ریزی فرهنگی در شهر جدید هشتگرد، قسمت‌های مرکزی شهر نسبت به نواحی شرقی و غربی شهر، به لحاظ فرهنگی، وضعیت مناسب‌تری دارند و در قسمت‌های شرقی و غربی شهر، به منظور بهبود وضعیت فرهنگی، باید راهبردهایی را به منظور بهبود ابعادی چون پایداری فرهنگی، عدالت، تنوع و سرزندگی فرهنگی، از قبیل ایجاد خدمات و کاربری‌های متناسب با جمعیت رو به رشد، توزیع عادلانه خدمات، استقرار کاربری‌های متنوع و پاسخ‌گوی همه اقشار و گروه‌های سنی و جنسی، ارتقای هویت شهر و ارتقای فعالیت‌های فرهنگی، و افزایش سهم و بهبود وضعیت حمل‌ونقل همگانی اتخاذ کرد.