آسیب‌شناسی برخی اندامهای مهم ماهیان سوف (Sander lucioperca) و آزاد (Salmo trutta caspius) در حوزه جنوبی دریای خزر با تاکید بر آلاینده‌ها

‌این‌ تحقیق‌ به‌ منظور بررسی‌ آسیب‌شناسی برخی اندامهای مهم ماهیان سوف (sander lucioperca) و آزاد (salmo trutta caspius) در حوزه جنوبی دریای خزر با توجه به آلایندهای آن دریا انجام‌ پذیرفته‌ است. 20 عدد ماهی سوف با استفاده‌ از تور پره‌ و 20 عدد ماهی‌ آزاد با استفاده از تور سالیک‌ (تور پرتابی) از حوزه‌ جنوبی‌ دریای‌ خزر صید و از اندامهای‌ کبد، کلیه، آبشش، گناد و عضله‌ آنها نمونه‌برداری‌ و در فرمالین‌ 10 درصد تثبیت گردید. سپس‌ با استفاده‌ از روش‌ استاندارد بافت ‌شناسی‌ مقاطع 5 میکرومتر از آنها تهیه‌ و با استفاده‌ از میکروسکوپ‌ نوری‌ مورد مطالعه‌ قرار گرفتند. اکثر علایم‌ پاتولوژیک‌ از جمله‌ تورم، هیپرتروفی‌ و هیپرپلازی، چسبیدن‌ رشته‌های‌ ثانویه‌ به‌ یکدیگر، پرخونی، خونریزی‌ و نکروز در آبشش‌ ماهیان سوف و آزاد دیده‌ شد. همچنین پرخونی، خونریزی، دژنرسانس‌ و نکروز لوله‌های‌ ادراری‌، گلومرول‌ها و بافت‌ بینابینی‌ از مهمترین‌ علایم‌ میکروسکوپیک‌ کلیه‌ ماهیان‌ آزمایش‌ شده‌ بود. در کبد این ماهیان‌ عوارضی‌ از قبیل: پرخونی‌ و خونریزی‌ عروق، اتساع‌ و پرخونی‌ سینوزوییدهای‌ کبدی، هیپرتروفی، دژنراسیون‌ و واکویوله‌ شدن‌ هپاتوسیت‌ها و نکروز بافت‌ کبدی مشاهده‌ گردید. درگناد و عضلات بررسی شده ضایعات بافتی مشاهده نشد.نتایج‌ این‌ تحقیق‌ نشان‌دهنده‌ وضعیت‌ بافتی‌ نامطلوب‌ اندامهای‌ حیاتی و مهمی‌ چون‌ آبشش، کلیه‌ و کبد ماهیهای سوف و آزاد حوزه‌ جنوبی‌ دریای‌ خزر می‌باشد که می‌تواند ناشی از اثرات دراز مدت آلاینده‌های‌ زیست‌ محیطی‌ از جمله‌ سموم، فلزات‌ سنگین و هیدروکربورهای‌ نفتی‌ یا عوامل بیولوژیک باشد. هر چند بطور قطع‌ نمی‌توان‌ گفت‌ که‌ آسیب‌های بافتی مشاهده شده‌ باعث‌ مرگ‌ این ماهیها می‌شود ولی‌ قطعاً بر‌ رشد و زندگی‌ طبیعی‌ آنها که‌ در معرض‌ دایمی‌ مواد مسموم‌کننده‌ هستند، تاثیر دارد. ضمن‌ اینکه‌ از نقطه‌ نظر بهداشت‌ عمومی‌ چنانچه‌‌ مواد آلاینده‌ زیست‌محیطی باعث بروز چنین آسیبهای بافتی شده و میزان این آلاینده‌ها در بدن‌ ماهیها از حد مجاز و استاندارد بیشتر باشد مصرف‌ چنین‌ ماهیانی‌ می‌تواند برای‌ انسان‌ خطرآفرین‌ و بیماریزا باشد