بررسی غلظت جیوه و رابطه همکنشی آن با فلزات ضروری روی و سلنیوم در بافت‌های عضله و کبد کوسه چانه سفید (Carcharhinus dussumieri)

در این مطالعه، میزان عناصر جیوه، روی و سلنیوم در بافت عضله و کبد 25 نمونه از کوسه چانه سفید (carcharhinus dussumieri) در سواحل بندرعباس (از 7 ایستگاه نمونهبرداری) با هدف تعیین غلظت جیوه تجمع یافته در این کوسه ماهی و رابطه همکنشی آن با فلزات ضروری روی و سلنیوم بررسی گردید. غلظت جیوه با دستگاه mercury analyzer (leco, ama 254) و غلظت سلنیوم و روی بترتیب با دستگاه‌های جذب اتمی gf-aas, perkin elmer 3030 و فیلیپس مدل pu 9400 تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین به همراه انحراف معیار (sd±) غلظت جیوه، روی و سلنیوم در بافت عضله بترتیب 02/0±05/0، 25/0±92/0 و 05/0±13/0 و در بافت کبد بترتیب 86/0±07/1، 43/0±57/1 و 19/0±46/0 میکروگرم بر گرم وزن تر بدست آمد. میانگین غلظت این فلزات در بافت کبد بصورت معنی‌داری بیشتر از بافت عضله بود. همچنین غلظت جیوه در 64 درصد از نمونه‌های بافت کبد بالاتر از حد استانداردهای fao و who بود. برخلاف فلز روی، میانگین غلظت جیوه و سلنیوم در بافت‌های عضله و کبد با متغیرهای زیستی طول و وزن همبستگی مثبت و معنی‌داری از خود نشان داد. از طرفی در این مطالعه، غلظت جیوه همبستگی مثبت و معنی‌داری با غلظت سلنیوم در بافت عضله و بافت کبد نشان داد. به گونه‌ای که نسبت مولی سلنیوم به جیوه (se:hg) در بافت عضله و کبد کوسه چانه سفید بترتیب 77/1±36/6 و 61/3±74/2 بدست آمد. همبستگی مثبت جیوه و سلنیوم نشاندهنده شکل‌گیری فرآیند سمیت زدایی و در نتیجه کاهش احتمالی سمیت جیوه در هر دو بافت از طریق تشکیل کمپلکس se-hg یا تشکیل باند جیوه با سلنوپروتیین است.