امکان ‌‌سنجی رودخانه خیرآباد گچساران بر اساس شاخص ‌‌های فیزیکی و شیمیایی آب و داده‌‌های اقلیمی برای پرورش ‌‌ماهیان خاویاری

استان کهگیلویه و بویراحمد به دلیل اقلیم منحصر‌‌ به ‌‌فرد خود دارای پتانسیل فراوانی در زمینه آبزی‌‌ پروری است. با وجود این، به دلیل عدم شناخت منابع آبی در اقلیم‌‌های مختلف استان، بخش زیادی از این منابع به‌خصوص در مناطق گرمسیری بدون استفاده است که می‌‌تواند برای تکثیر و پرورش آبزیان سازگار با این مناطق از جمله ماهیان خاویاری مورد استفاده قرار گیرد. بدین‌منظور، بررسی رودخانه خیرآباد در شهرستان‌‌ گچساران در دستور کار قرار گرفت. بعد از مشخص نمودن ایستگاه‌‌های تحقیقاتی، نمونه‌‌برداری از آب برای بررسی عوامل دما، ph، سختی، نیترات، نیتریت، فسفات، bod، cod، جامدات محلول، شوری، هدایت الکتریکی و همچنین بررسی داده‌‌های هواشناسی انجام گرفت. دما دارای میانگین 23-18 سانتی‌‌گراد، ph در محدوده 8-7، سختی 238-453 میلی‌‌گرم در لیتر، مقدار فسفر در دامنه 0.6-0.2 میلی‌‌گرم در لیتر، نیترات و نیتریت نیز به‌ترتیب در محدوده 2.1-1.1 و 0.06-0.01 میلی‌‌گرم در لیتر اندازه‌‌گیری شد. میزان bod5 زیر10 به‌دست آمد که جزو رودخانه نسبتاً آلوده محسوب می‌‌گردد. همچنین میزان  codو ec به‌ترتیب 25-6 میلی‌‌گرم در لیتر و1433-542 میکروموس بر سانتی‌‌متر مربع به‌دست آمد. نتایج حاکی از آن بود که مناسب‌‌ترین منطقه جهت پرورش ماهیان خاویاری پایین‌دست رودخانه خیرآباد است. از لحاظ هیدرولوژی نیز با توجه به این‌که در پایین‌دست رودخانه خیرآباد حد فاصل خروجی سد کوثر تا محدوده روستای معصوم‌‌آباد در نزدیکی مرز استان کهگیلویه و بویراحمد با استان خوزستان (حدود 20 کیلومتر)، حداکثر دبی قابل استفاده جهت پرورش ماهیان خاویاری حدود 1.5 مترمکعب است (50 درصد حداقل دبی در گرم‌‌ترین فصل سال) و با در نظر گرفتن میزان تولید 1 تن ماهی پرواری به ازاء هر 4.5 لیتر در ثانیه آب و نیز با رعایت فاصله حدود 5 کیلومتری جهت احداث مزارع پرورش ماهیان خاویاری به منظور خودپالایی حداکثری رودخانه، می‌‌توان نسبت به صدور مجوز جهت احداث 4 مزرعه با ظرفیت تولید کل 1200 تن ماهی خاویاری مشخصاً فیل‌‌ماهی اقدام نمود.

feasibility of aquaculture development of sturgeon farming in kheirabad river of gachsaran city based on water physicochemical indicators and climatic data

due to its unique climate, the province of kohgiluyeh and boyar ahmad has a lot of potential in aquaculture. however, due to the lack of knowledge of water resources in different climates of the province, a large part of these resources, are unused, especially in tropical regions, which can be used for fish farming, including sturgeon fish. in this regard, the investigation of the khairabad river in the cities of gachsaran were done in this project. for this purpose, the investigation of khairabad river in gachsaran city was investigated.  after identifying the research stations, regular sampling was done to check the physicochemical characteristics of water and as well as record and analyze meteorological and climatic data. the temperature was 18-23°c, ph in the range of 7-8, hardness 453-238 mg/l, phosphorus 0.2-0.6 mg/l, nitrate and nitrite  respectively were in the range of 1.2 to 1.2 and 0.01 to 0.06 mg/l. the bod level was below 10 mg/l, which is considered as a relatively polluted river. also, the cod and ec levels were meseaured 6-25 mg/l and 542-1433 µs/cm, respectively. the results indicated that the most suitable area for sturgeon farming is downstream of khairabad river, which of course requires the use of various mechanization methods to reduce the bacterial load of water, remove heavy metals, aeration and also use wells. it is a drain. considering that in the lower reaches of the khairabad river, the distance from the outlet of the kausar dam to the area of masoum abad village, near the border of kohgiluyeh and boyer ahmad provinces with khuzestan province (about 20 km), the maximum flow that can be used for sturgeon farming, especially bleuga, is about 1.5 m3/s (50% of the minimum discharge in the summer) and taking into account 4.5 l/s of water for the production of 1000 kg of sturgeon fish and also keeping a distance of about 5 km for the construction of sturgeon farms in order to maximize the self-purification of the river, it is possible to issue a license to build 4 farms with a total production capacity of 1200 tons of beluga.