برخی عوامل خطرساز بر تولید ماهیان قزل‌آلای رنگین‌کمان با تاکید بر شاخص‌‌های میکروبی و فلزات سنگین آب مزارع حاشیه رودخانه هراز

رودخانه هراز نقش مهمی در توسعه آبزی‌پروری و تولید قزل‌‌آلای رنگین‌‌کمان در مازندران دارد. هدف این بررسی ارزیابی شاخص‌‌های میکروبی و فلزات سنگین آب و نیز شناسایی عوامل باکتریایی بیماری‌‌زا رایج و قدرت مقاومت آنها در برابر آنتی بیوتیک‌‌های مصرفی به عنوان عوامل موثر بر تولید ماهیان بوده است. این تحقیق طی چهار فصل (تابستان، پاییز  و زمستان 1396 و بهار 1397) در 6 مزرعه مجاور رودخانه هراز انجام گردید. بر اساس نتایج میزان جیوه آب ورودی مزارع مورد بررسی در تمام فصول از حداقل 3 برابر حداقل حد مجاز (1 میکروگرم بر لیتر) تا حداکثر 6 برابر حداکثر حد مجاز (2 میکروگرم بر لیتر) بود ولی میزان ارسنیک، سرب و کادمیوم در تمام مراحل نمونه برداری در حد استاندارد بود. مهمترین علایم بالینی مشاهده شده در ماهیان، پوسیدگی باله، شنای نامتعارف، التهاب و پرخونی کبد و کلیه بود. از مجموع 420 عدد ماهی واجد علایم بالینی  12.15% و 87.85% به‌ترتیب از نظر کشت باکتری مثبت و منفی بودند. عوامل باکتریایی جداسازی شده همگی از باکتری‌‌های گرم‌منفی و براساس درصد فراوانی شامل یرسینیا (37.25%)، آئروموناس (33.35%)، ادواردزیلا (11.76%)، ویبریو (7.84%)، پاستورلا (5.88%) و سیتروباکتر (3.92%) بودند. بیشترین مقاومت آنتی‌‌بیوتیکی در برابر آموکسی‌‌سیلین و کمترین آن مربوط به تری‌متوپریم سولفامتوکسازول بود. در ارزیابی شاخص‌‌های میکروبی آب شامل شمارش کلی باکتری، کلیفرم، کلیفرم مدفوعی و اشریشیا کولی، نتایج نشان داد که شاخص‌‌های میکروبی آب تقریباً در بیشتر مراحل نمونه‌برداری بیش از حد مجاز بود. با توجه به نتایج به‌نظر می‌رسد، تاثیر فلز سنگین جیوه بر سلامت ماهیان براساس علایم بالینی، افزایش مقاومت عوامل باکتریایی بیماری‌‌زا در برابر آنتی‌‌بیوتیک‌‌ها و نیز بیش از حد مجاز بودن شاخص‌‌های میکروبی آب از عواملی هستند که به طور مستقیم و غیر مستقیم تولید ماهیان قزل‌آلا مزارع حاشیه رودخانه هراز را تحت تاثیر قرار داده‌‌اند. لذا، توجه به استفاده از روش‌‌های مناسب مدیریت آب در جهت کاهش بار میکروبی و فلز جیوه در کنار استفاده از تغذیه و مدیریت پرورش مناسب تا حدود زیادی مشکلات تولید را در این رودخانه حل خواهد نمود.

Evaluation of some risk factors on the rainbow trout production with emphasis on water microbial indices and heavy metals of farms along the Haraz River

Haraz River has an important role in the development of aquaculture and the production of rainbow trout in Mazandaran province. Since 2015, the production of rainbow trout has been decreased in the farms along the river and almost halved. This study have been investigated the microbial indices and heavy metals in water as well as the identification of common bacterial pathogens and their resistance to antibiotics and used them as effective factors in the fish health and production. This study was conducted during four seasons (summer, autumn and winter 2017 and spring 2018) in 6 rainbow trout farms along the Haraz River. The results showed that the amount of the water mercury in all seasons was from minimum 2 to maximum 12 times the allowable limit but the arsenic level was standard in all sampling times. The most important clinical symptoms were observed in the fish including fin rot, erratic swimming, inflammation and hyperemia of the liver and kidneys. From 420 fish with clinical signs, 12.15% and 87.85% of fish were positive and negative bacterial culture respectively. The all of bacterial isolates were gramnegative and no grampositive bacteria were isolated. The bacterial agents identified were including, Yersinia (37.25%), Aeromonas (33.35%), Eduardzilla (11.76%), Vibrio (7.84%), Pasteurella (5.88%) and Citrobacter (3.92%). The highest and lowest antibiotic resistances were found against amoxicillin and trimethoprim sulfamethoxazole respectively. In evaluation of the microbial water indices including total bacterial count, coliform count, fecal coliform count and E. coli, the results showed that the all of microbial indices were not allowable level in the most of the sampling time.