مقاله علمی – پژوهشی: عوامل موثر بر انتخاب ماهیان پرمصرف دریایی ( مطالعه موردی: شهرستان بندرعباس)

باوجود مزیت‌‌های فراوان آبزیان برای سلامتی جامعه، سهم مصرف سرانه آن برای کشور که از ظرفیت‌های مناسبی نیز در این عرصه برخوردار است، در سبد غذایی خانوارهای ایرانی در مقایسه با سایر گوشت‌‌ها در سطح پایینی قرار دارد. تحقیق حاضر عوامل موثر بر انتخاب ماهیان پرمصرف دریایی را در شهرستان بندرعباس بررسی نموده است. داده‌های مورد نیاز شامل ویژگی‌‌های ماهیان دریایی مصرفی و ویژگی‌‌های اقتصادی و جمعیت شناختی خانوارها، با استفاده از یک نمونه تصادفی خوشه‌ای از 384 خانوار شهرستان در تابستان 1397 گردآوری شده است. ماهیان پرمصرف منطقه مورد مطالعه براساس قیمت و ویژگی‌های ماهی در سه گروه دسته‌‌بندی شدند که این ویژگی‌ها طبق آزمون کروسکال والیس از لحاظ آماری دارای تفاوت معنی‌‌دار هستند. جهت بررسی تاثیر ویژگی‌‌های اقتصادی و جمعیت‌شناختی بر انتخاب انواع ماهی از مدل لوجیت مخلوط استفاده ‌شد. نتایج نشان داد که با افزایش سطح تحصیلات و درآمد، احتمال انتخاب گروه اول به‌ترتیب 8 و 62 درصد افزایش می‌‌یابد. به ‌عبارت ‌دیگر، ماهی‌‌هایی انتخاب می‌شوند که دارای گوشت بیشتر، طعم و مزه لذیذتر باشند و تیغ آنها به‌راحتی جدا می‌‌شوند که البته دارای قیمت بالاتری نیز نسبت به ماهیان گروه‌های دوم و سوم می‌‌باشند. ماهیان این دو گروه به دلیل ارزان‌تر بودن به‌دفعات بیشتری نسبت به ماهیان گروه اول مصرف می‌شوند. با توجه به ارزش غذایی ماهی و نقش آن در سلامت مصرف‌کنندگان، می‌توان با ارائه برنامه‌های ترفیع بازاریابی، مصرف‌کنندگان بیشتری را به سمت مصرف ماهیان گروه‌های دوم و سوم سوق داد.

Factors affecting the choice of high-consumption marine fish (Case study: Bandar Abbas county)

Despite the great benefits of aquatic to the health of the society and its good production capacity in Iran, the per capita consumption of this meat is lower compared to the other meats in the household food basket. The present research studied the factors affecting the selection of high consumption marine fish in Bandar Abbas. The required data including the characteristics of consumed marine fishes, economic and demographic characteristics of households, were collected using a cluster random sample of 384 households in the summer of 1397. Highconsumed fishes in the study area were classified into three groups based on their prices and characteristics, which are statistically significant according to the KruskalWallis test. The mixed logit model was used to find the effect of economic and demographic characteristics on the selection of fish species. The results showed that with the increase in the level of education and income, the probability of choosing the first group increases by 8 and 62 percent, respectively. In other words, fishes with easy separable blades and more meat and better taste are selected. However their price is higher compared to the second and third groups. The latter two groups of fishes are consumed more often than the first group as they are cheaper. Given the nutritional value of fish and its role in consumer health, marketing promotional programs can lead the consumers to use the second and third groups of fishes more than the first group.