بررسی تغییرپذیری ژنتیکی جمعیت‌‌های سیاه ماهی خالدار capoeta trutta (heckel, 1843) استان کردستان با استفاده از نشانگرهای irapirap

تغییرپذیری ژنتیکی جمعیت‌های سیاه ماهی خالدار صید شده از رودخانه‌های چومان، شوی، گرماب (منطقه بانه)، قشلاق، سیروان، گاوه‌رود (منطقه سیروان) و روآر (منطقه مریوان) در استان کردستان با استفاده از نشانگرهای چندشکلی تکثیر شده بین رتروترانسپوزونی (irap) مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از نشانگر مولکولی irap نشان​داد که بیشترین و کمترین تعداد باندهای مشاهده شده، تعداد و درصد باندهای پلی‌مورف، تعداد باند متفاوت و اختصاصی، بیشترین تعداد آلل موثر، شاخص شانون و هتروزیگوسیتی مورد انتظار به‌ترتیب مربوط به جمعیت‌های روآر و گرماب می‌باشند. بیشترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت روآر و شوی و کم‌ترین فاصله ژنتیکی بین جمعیت چومان و گرم‌آب بود. نتایج تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که 9‌% واریانس ژنتیکی مربوط به بین مناطق جغرافیایی، 16‌% مربوط به بین جمعیت‌ها و 75‌% مربوط به درون جمعیت‌ها می‌باشد. بیش‌ترین و کم‌ترین مقدار جریان ژنی (تعداد مهاجرت در هر نسل) به‌ترتیب بین جمعیت‌های چومان و گرم‌آب و روآر و شوی مشاهده شد. بررسی روابط خویشاوندی جمعیت‌ها با روش بیشینه پارسیمونی نشان​داد که جمعیت‌های منطقه مریوان در یک تک شاخه خواهری با جمعیت‌های مناطق بانه و سیروان قرار دارند. نتایج این پژوهش نشان​داد که اگرچه جمعیت سیاه ماهی خالدار منطقه مریوان تفاوت‌هایی با سایر جمعیت‌ها داشت، ولی وجود شباهت‌ها مانع از جدایی کامل آن می‌باشد. با این وجود ماهیان متعلق به هر جمعیت از مناطق جغرافیایی مورد بررسی با توجه به داشتن باندهای اختصاصی، قابل تفکیک می‌باشند. همچنین نتایج این پژوهش نشان ‌داد که نشانگر irap دارای تکرارپذیری بالا و توان بیشتر در آشکار سازی تنوع ژنتیکی است و می‌تواند به طور موثر در مطالعات بررسی تنوع ژنتیک ماهیان و از جمله گونه سیاه ماهی خالدار مورد استفاده قرار گیرد.

Evaluation of genetic variability of longspine scraper Capoeta trutta (Heckel, 1843) populations from Kurdistan province using IRAP markers

Genetic variability of longspine scraper populations from the Choman, Shui, Garmab (Baneh region), Gheshlagh, Sirvan, GavehRud (Sirvan region), Rowar (Marivan region) of Kurdistan province were examined using InterRetrotransposon Amplified Polymorphism markers (IRAP) method. IRAP molecular markers data analysis showed the highest and the lowest number of bands, polymorphic bands, percent of polymorphic bands, number of different bands, number of private bands, number of effective bands, Shannonchr('39')s information index and expected heterozygosity in the Rowar and the Garmab populations, respectively. The highest and the lowest genetic distance was observed between the Rowar and the Shui populations and between the Choman and the Garmab populations, respectively. The molecular variance analysis results revealed that 9% of genetic variance was between geographic regions, 16% among and 75% within the populations. The highest and lowest gene flow rates (number of migrations per generation) were observed among the Choman, Garmab, Rowar and Shui populations, respectively. Phylogentic relationships of the populations were evaluated using the maximum parsimony methods. Phylogenetic analysis showed that the Marivan region is in a sister clade with the regions of Baneh and Sirvan. The results of this study showed that although the longspine scraper population of Marivan region was different from other populations, the existence of similarities prevents its complete separation. However, fish belonging to each population of the studied geographical areas can be distinguished by their private bands. The results of this research showed that the IRAP marker has high reproducibility and greater power in detecting genetic diversity and can be used effectively to study the genetic diversity of fish, including the longspine scraper species.