تولید مثل و بلوغ جنسی ماهی سفید (rutilus kutum) در آبهای ایرانیدریای خزر

به منظور تعیین طول بلوغ جنسی، زمان اوج تخم‌ریزی و هماوری ماهی سفید از ترکیب صید 119 شرکت تعاونی صیادی پره ساحلی در سه استان گیلان، مازندران و گلستان طی ماه‌های بهمن و اسفند 1397 و فروردین 1398 نمونه برداری انجام شد. میانگین ( ± انحراف معیار) طول چنگالی و وزن کل ماهی سفید به ترتیب 5.9 ±39.8 سانتی متر و 360.3 ±830.6 گرم محاسبه شد. نسبت جنسی ماهی نر به ماده 0.88: 1 بود که با نسبت 1:1 از نظر آماری اختلاف معنی داری داشت (p<0.05). براساس فراوانی مراحل مختلف رسیدگی جنسی و همچنین روند تغییرات شاخص بدنی گنادی، زمان اوج تخم‌ریزی ماهی سفید در دهه دوم فروردین تعیین شد. میانگین ( ± انحراف معیار) هماوری مطلق و هماوری نسبی (نسبت به وزن کل) به ترتیب 12239 ±45180 و 8.6 ±47.5 عدد تخم محاسبه شد. مقدار هماوری مطلق این ماهی با افزایش طول، وزن و سن روند افزایشی داشته و همبستگی معنی‌داری بین هماوری و این پارامترها مشاهده گردید. اندازه طول بلوغ جنسی ماهی سفید 36.3 سانتی متر (طول چنگالی) محاسبه شد. نتایج نشان داد اندازه طول بلوغ جنسی و هماوری ماهی سفید نسبت به دهه گذشته کاهش یافته است. فشار صید و بهره برداری بی رویه و همچنین تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان به منظور بازسازی ذخایر این گونه که موجب تغییر در خزانه ژنی شده است از مهم‌ترین عوامل موثر در کاهش طول بلوغ جنسی و مقدار هماوری ماهی سفید می باشد. بازبینی آیین نامه صید و بهره‌برداری، اعمال محدودیت‌های زمانی، مکانی و ابزاری و مهیا کردن شرایط محیطی مناسب برای تکثیر طبیعی و کاهش در تکثیر مصنوعی و رهاسازی بچه ماهیان سفید پیشنهاد می‌گردد.

Reproduction and maturity of kutum (Rutilus kutum) in Iranian waters of the Caspian Sea

To investigate spawning time, sexual maturity, and fecundity of kutum, this study was carried out in the Iranian waters of the Caspian Sea during February to April 2019. Samples were taken randomly from the catch composition of 119 beach seines in three provinces of Guilan, Mazandaran, and Golestan. The mean ( ± SD) fork length and total weight calculated 39.8 ±5.9 cm and 830.6 ±360.3 g, respectively. The sex ratio was 1:0.88 (M: F) that was significantly different from 1:1 ratio (p<0.05). Based on the frequency of different sexual maturity stages and the trend of gonadosomatic index (GSI), the peak of the spawning period was the second decade of April. The mean ( ± SD) absolute and relative fecundity were 45180 ±12239 and 47.5 ±8.6 eggs respectively. Absolute fecundity increased by increasing length, weight, and age and had positive and high correlations with these parameters. The length of maturity calculated 36.3 cm (fork length). The results show that the length of maturity and fecundity decreased in the last decade. Fishing pressure and high exploitation, as well as artificial reproduction and release of juveniles to regenerate the stocks of this species, which has caused genetic changes, are among the most important factors in reducing the length of sexual maturity and fecundity. It is recommended to review the fishing and exploitation regulations, to apply time, place, and instrumental restrictions and to provide suitable environmental conditions for natural reproduction and to reduce artificial reproduction and release.