کاربرد همزمان ترکیبات pah و آلکان‌های نرمال در تعیین منشا و سمیت هیدروکربن ‌ها در رسوبات سطحی سواحل جنوب غربی دریای خزر

هیدروکربن‌های آروماتیک چند حلقه‌ای (pah)‌ و آلکان‌های نرمال، گروه بزرگی از آلاینده‌های پایدار محیطی را تشکیل می‌دهند. ‌در این مطالعه به‌منظور بررسی پراکنش و منشاء ترکیبات pah و آلکان‌های نرمال در رسوبات سطحی سواحل جنوب غربی دریای خزر و مقایسه آن‌ها با استاندارهای موجود، تعداد 18 نمونه رسوب سطحی از 2 نیم‌خط عمود بر ساحل استان گیلان (سنگاچین و هشت پر، از اعماق 10، 20 و 50متری) جمع‌آوری شد و نمونه‌ها با استفاده از دستگاه کروماتوگرافی گازی با طیف سنج جرمی مورد آنالیز قرار گرفتند. منشاء آلکان‌های نرمال بر اساس شاخص‌های cpi (95/0-76/0) ، )56/6-3/3( u/r، )42/0-21/0( pr/ph انجام گرفت. همچنین تعیین منشاء ترکیبات pah به روش نسبت‌‌های تشخیصی (37/13-93/1) lmw/hmw، (7/16-44/11) phenanthrene/anthracene، (33/10-69/4) chrysene/benzo(a)anthracene، (69/0-53/0)fluoranthene/pyrene و (08/0-05/0) mp/p انجام گرفت که بر اساس این نسبت‌ها وجود منشاء غالب پتروژنیک برای هیدروکربن‌ها در منطقه ثابت شد. غلظت کلی 30 ترکیب pah و آلکان‌های نرمال در رسوبات به‌ترتیب 95/626 تا 53/3842 نانوگرم بر گرم و 8/823 تا 5/3899 میکروگرم بر گرم به‌دست آمد. بر اساس استانداردهای آمریکا سطوح ترکیبات نفتالین، آسنفتیلن، آسنفتن و فلورن بالاتر از غلظت استاندارد erls در ایستگاه‌های عمق 50 متری هشت پر و سنگاچین بود، درحالی که بر اساس استانداردهای کانادا، سطوح این ترکیبات در تمام ایستگاه‌های بالاتر از استاندارد isqgs بود. نکته حائز اهمیت غلظت بالای ترکیب نفتالین به‌عنوان سمی‌ترین ترکیب  pah در تمام ایستگاه‌ها بود که نیاز به توجه بیشتر به این ترکیب را برای اتخاذ روش‌های صحیح مدیریتی می‌طلبد.