مشارکت خصوصی در بخش عمومی آب و فاضلاب: هزینه‌های مبادله، ضد انحصار و تعرفه‌گذاری غیرخطی

اتخاذ رویکرد بلندمدت برای سرمایه‌گذاری در بخش آب و فاضلاب ایران از آنجا اهمیت پیدا می‌کند که کشور ما با کمبود آب روبه روست و در عین‌حال شبکه آبرسانی فرسوده بوده و از روش‌های آبیاری عمدتاً قدیمی در بخش کشاورزی استفاده می‌کند و این موضوع منجر به میزان هدررفت بسیار زیادی می‌شود. با در نظر گرفتن این موضوع، یکی از روش‌هایی که برای سرمایه‌گذاری کارآمد در این بخش استفاده می‌شود، مشارکت خصوصی در بخش عمومی است که در موارد بسیاری موفق و گاهی هم ناموفق بوده است. لذا سوالی که مطرح می‌شود این است: چه نوع چارچوب قراردادی با بخش خصوصی احتمال موفقیت این نوع مشارکت‌ها را افزایش می‌دهد؟ روش سنتی در این نوع مشارکت این گونه است که قسمت ساخت تجهیزات و خدمات توزیع و بهره‌برداری به‌طور جداگانه توافق و اجرا می‌شود و ارتباط بین این بخش‌ها از طریق قیمت بر واحد آب برقرار می‌شود. اما در روش مدرن، این مشارکت به‌صورت یکپارچه انجام می‌شود و به‌دلیل این یکپارچگی مشارکت‌کننده خصوصی می‌تواند از قیمت‌گذاری‌های غیرخطی به‌صورت کارآمدتری استفاده کند. در این مطالعه از دید قیمت‌گذاری، اثر نوع قراردادهای مشارکت بر موفقیت آن‌ها تحلیل شد. ابتدا مدل‌سازی نظری ساختار تقاضای آب و هزینه ارائه آن در بخش ساخت و ارائه خدمات ارائه شد. سپس با استفاده از معیار رفاه اجتماعی نتایج درونزای انعقاد قراردادهای یکپارچه و جداگانه، که بر اساس آن قیمت‌های غیرخطی و بر واحد استفاده می‌شوند، در قراردادهای بلندمدت و کوتاه‌مدت ارزیابی شد. مقایسه‌ها با استفاده از شبیه‌سازی بر اساس روش‌های حداکثرسازی عددی انجام ‌شدند. طولانی کردن مدت قرارداد و استفاده آزادانه از قیمت‌گذاری‌های غیرخطی برای موفقیتِ استفاده از مشارکت خصوصی یکپارچه در بخش عمومی دارای کارآمدی اجتماعی است. البته در صورت بزرگی هزینه‌های اجتماعی بهره‌برداری ممکن است بهتر باشد از رویکردهای سنتی و یا سرمایه‌گذاری مستقیم خود دولت استفاده شود.