پردازش مدل های زیست محیطی در کشورهای در حال توسعه

مروری بر مباحث علمی حاضر در کشور ، به خصوص بخش تحقیقات منابع آب ، نمایان گر استقبال فراوان از کاربرد مدل ها برای حل مشکلات زیست محیطی است . البته به دلیل عدم انتشار غالب این موارد ، هر گونه اظهارنظری بر مبنای تجربیات نویسنده درباره عدم توجه و یا توجه نامناسب تحلیل ها به مدیریت جامع منابع آب است که عمده دلایل چنین نظری عبارتند از :1- علی رغم توان مدل ها برای حل مشکلات مدیریت جامع زیست محیطی منابع آب ، تحلیل گر بایستی تجربه و تخصص کافی در زمینه مدیریت و برنامه ریزی محیط زیست را داشته باشد . زیرا، تاکنون دیدگاه غالب بر جامعه مهندسی کشور این بوده است که داشتن دانش ریاضی برای تحلیل گر کافی است . لیکن نظر به چند بعدی بودن مشکلات زیست محیطی منابع آب ، همانند دیگر سیستم های زیست محیطی ، در هنگام تحلیل نیاز به درک و شناخت چنین سیستم هایی است . از آنجایی که در کشورهای ئدر حال توسعه ، دانش و قضاوت تخصصی مبتنی بر تجربه ، کاربردی فراتر از نتایج پردازش مدل ها دارند ، مدل ها در اصل بایستی موجب ارتقای چنین دانشی شوند. 2- بسیاری از مسائل و موضوعاتی که اجزای برنامه ریزی و مدیریت محیط زیست را تشکیل می دهند از چارچوب خاصی برخوردار نبوده و بنابراین سنجش آنها با یک روش خاص علمی به راحتی امکان پذیر نبوده و در چارچوب تحلیلی خاصی نیز قرار نمی گیرند . برای مثال، تحلیل عوامل اقتصادی و یا فیزیکی ، بسیار ساده تر از ویژگی های فرهنگی و اجتماعی است . چه بسا برخی از عوامل اجتماعی و یا فرهنگی در مراحلی از مدیریت بسیار مهم تر از ملاحظات فنی - فیزیکی باشند . در چنین شرایطی است که در به کارگیری روش های تحلیلی بایستی نهایت دقت صورت پذیرد تا نتایج حاصله در تصمیم گیری های مدیریتی قابل کاربرد باشند . لذا، پیش از این که بتوان جایگاه مدل پردازی را در کشورهای در حال توسعه تبیین نمود ، بایستی از فرآیند مدیریت (پایدار منابع ) محیط زیست شناخت و درک کافی داشت . 3- حتی با درک و شناخت نسبتا کافی از سیستم های زیست محیطی نیز به دلیل ساختار نیروی انسانی ، مسائل مالی و دیگر تنگناها ، اعتبار داده های گردآوری شده در کشورهای در حال توسعه مسئله بسیار مهمی است که در مقاله حاضر به تفصیل به آن پرداخته شده است .