ارزیابی آسیب‌پذیری آبخوان خویس با به‌کارگیری مدل دراستیک و سینتکس به‌منظور مدیریت کاربری اراضی

تغییر کاربری اراضی فرایندی تدریجی است. یکی از تبعات تغییر کاربری اراضی تغییر در کمیت و کیفیت آب زیرزمینی است. تغییرات کمّی معمولاً با بررسی سالانه بیلان آب زیرزمینی قابل پایش است، اما سنجش تغییرات کیفی فرایندی پر‌هزینه و زمان‌بر است. مدل‌های دراستیک و سینتکس با استفاده از مشخصه‌های آبخوان شرایط پیش‌بینی آسیب‌پذیری در آبخوان را فراهم می‌کنند. به‌منظور مدیریت کاربری اراضی در آینده در دشت خویس که در جنوب غرب ایران واقع شده است، آسیب‌پذیری آبخوان با استفاده از مدل دراستیک و سینتکس مورد ارزیابی قرار گرفت. اصول مدل دراستیک بر پایه پارامترهای هیدرولوژیکی و هیدروژئولوژیکی موثر بر انتقال آلودگی است. پارامترهای مدل سینتکس نیز همان پارامترهای مدل دراستیک بوده ولی فرایند وزن و رتبه‌دهی پارامترها در این روش انعطاف بیشتری دارد. پس از تهیه نقشه‌های آسیب‌پذیری، درستی ارزیابی‌های صورت گرفته با استفاده از نقشه هم‌مقدار نیترات مورد صحت‌سنجی قرار گرفت که میزان همبستگی نقشه هم‌نیترات آب زیرزمینی با مدل دراستیک و سینتکس به‌ترتیب 40 و 84 درصد بود. با تحلیل حساسیت به دو روش حذف نقشه و تک پارامتری نیز میزان تاثیرگذاری هر کدام از پارامترها در آلوده‌سازی آبخوان مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که جنوب شرق منطقه دارای بیشترین خطر آسیب‌پذیری است.

Land Use Management by Assessing Aquifer Vulnerability in Khovayes Plain Using the DRASTIC and SINTACS Models

Land use change is a gradual process that entails dire consequences for groundwater quality and quantity. Quantitative changes in groundwater can be usually monitored by controlling the annual groundwater balance. Monitoring qualitative changes in groundwater, however, is both timeconsuming and expensive. DRASTIC and SINTACS models exploit aquifer properties to predict its vulnerability. In this study, aquifer vulnerability assessment was performed by the DRASTIC SINTACS models for future land use management in Khovayes, southwest Iran. The DRASTIC Model is based on hydrological and hydrogeological parameters involved in contaminant transport. SINTACS parameters are the same as those of the DRASTIC model, except that weighting and ranking the parameters are more flexible. Once vulnerability maps of the study region had been prepared, they were verified against the nitrate map. A correlation coefficient of 0.4 was obtained between the DRASTIC map and the nitrate one while the correlation between the SINTACS and the nitrate maps was found to be 0.8. Map removal and singleparameter sensitivity analyses were carried out, which showed the southwestern stretches of the study area as the region with the highest risk of vulnerability.