سازگاری گونه‌ها و جمعیتهای مختلف اکالیپتوس در شرایط آبیاری با پساب تصفیه‌خانه فاضلاب یزد

گونه‌های متنوع گیاه اکالیپتوس استفاده‌های متعددی دارد. بنابراین لازم است میزان سازگاری آنها در شرایط مختلف اکولوژیکی مورد ارزیابی قرار گیرد. به‌این دلیل سازگاری گونه و جمعیتهای مختلف اکالیپتوس با استفاده از پساب شهری و صنعتی در شرایط تصفیه‌خانه فاضلاب یزد، مورد بررسی قرار گرفت. طرح در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در چهار تکرار با کاشت هشت گونه و جمعیت، به تعداد 36 اصله در هر تکرار، به فاصله 3×3 متر اجرا گردید. گونه‌های مورد استفاده عبارت بودند از : اکالیپتوس سالینگا، اکالیپتوس روبیدا (166-sh)، اکالیپتوس سارجنتی، اکالیپتوس ویمینالیس، اکالیپتوس ماکارتوری (169-sh)، اکالیپتوس سالیگنا (171-sh)، اکالیپتوس بوتریودیس (20762)، اکالیپتوس میکروتکا و اکالیتپوس کامالدولنسیس. نتایج بررسی‌های به‌عمل آمده در پایان سال اول و دوم پس از کاشت نشان داد که بین گونه و جمعیتهای مختلف، اختلاف معنی‌داری (p < 0.01 ) از نظر درصد استقرار، میزان رشد ارتفاعی و قطری، حجم تاج پوشش و قطر تنه وجود داشت. بیشترین درصد استقرار در پایان سال اول مربوط به گونه‌های اکالیپتوس کامالدولنسیس (41-zh) ، اکالیپتوس سارجنتی و اکالیپتوس میکروتکا به‌ترتیب با 6/98، 8/95 و 4/94 درصد و در پایان سال دوم نیز مربوط به همین گونه‌ها به‌ترتیب 6/98، 1/95 و 4/92 درصد بود. از نظر میزان رشد نیز اکالیپتوس کامالدولنسیس در پایان سال اول و دوم نسبت به سایر گونه و جمعیتها برتر بود، هر چند در برخی از صفات با سایر گونه‌ها اختلاف معنی‌داری را نشان نداد. در مجموع به نظر می‌رسد استفاده از این گونه برای جنگل‌کاری و تولید چوب در شرایط محیطی مشابه محل اجرای طرح مناسب باشد. گونه‌هایی چون اکالیپتوس روبیدا (166-sh)، اکالیپتوس سالیگنا و ویمینالیس (15211) نیز به‌دلیل رشد سریع می‌توانند به‌عنوان گونه‌های برتر در جنگل‌کاری و آبیاری آنها با پساب معرفی شوند، هرچند ممکن است تلفات اولیه آنها زیاد باشد. گونه اکالیپتوس سارجنتی به‌دلیل مقاومت در برابر شوری آب و خاک و تا حدودی در مقابل سرما و همچنین به‌دلیل رشد سریع آن به‌ویژه رشد قطری، می‌تواند در زمره گیاهان مناسب برای بیابان زدایی از طریق آبیاری با فاضلاب و یا پساب مطرح گردد.