ارزیابی روش‌های ناحیه‌بندی شبکه توزیع آب بر مبنای تئوری گراف با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی

کاهش چشمگیر منابع آب تجدیدپذیر، مسئله نشت و آلودگی در سیستم‌های توزیع آب سبب شده است تا تمرکز بر روی رویکردهای مدیریتی و کنترل نشت در اکثر نقاط دنیا به مقدار قابل‌توجهی افزایش یابد. به‌این منظور می‌توان شبکه‌های توزیع آب را به زیربخش‌هایی قابل‌کنترل تقسیم کرد که لوله‌های اتصال دهنده این زیربخش‌ها برای کنترل نشت و مدیریت بهتر شبکه‌ آب به جریان‌سنج مجهز ‌شوند. در این پژوهش بر مبنای تئوری گراف، روش‌های ایجاد نواحی مجزای قابل اندازه‌گیری بیان شده است. به‌منظور انتخاب طراحی بهینه شبکه توزیع آب از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) با هدف کمینه‌سازی توازن در زیربخش‌ها، تعداد لوله‌های مرزی، تعداد لوله‌های مجهز به جریان‌سنج‌ها و بیشینه‌سازی دو شاخص مقاومت‌‌پذیری شبکه و حداقل فشارگره‌ای، استفاده شد. در این پژوهش با ارزیابی الگوریتم‌های مختلف برای ناحیه‌بندی شبکه‌های توزیع آب روش برتر پیشنهاد شد. با بررسی نظر متخصصین و تشکیل ماتریس مقایسات زوجی، شاخص‌ها رتبه‌بندی شدند که رتبه نخست برای بیشینه‌سازی شاخص مقاومت‌پذیری با امتیاز 0.401 و رتبه آخر برای کمینه‌سازی تعداد جریان‌سنج‌ها با مقدار امتیاز 0.063 مشخص شد. بر مبنای وزن و رتبه‌بندی معیارها، الگوریتم‌های ناحیه‌بندی شبکه‌ توزیع آب امتیازدهی شدند. در شرایط گراف وزن‌دار بیشترین امتیاز به الگوریتم ebc و کمترین امتیاز به الگوریتم fgc تعلق گرفت. در شرایط گراف بی‌وزن الگوریتم‌های خوشه‌بندی طیفی در رتبه نخست و الگوریتم‌های fgc و ma در رتبه آخر قرار گرفتند. در گراف بی‌وزن برخی از الگوریتم‌ها امتیازهایی برابر با یکدیگر کسب کردند، بنابراین به شاخص‌های بیشتری برای مقایسه، نیاز بود. این روش به‌دلیل ساده‌سازی مسئله و مقایسه زوجی معیارها با یکدیگر مطابق نظر متخصصین، نتیجه‌ای بهینه و مطلوب به‌منظور انتخاب روش مناسب برای تبدیل شبکه توزیع آب به نواحی مجزای قابل اندازه‌گیری ارائه می‌دهد. در این پژوهش الگوریتم ebc با امتیاز 0.182 برای گراف وزن‌دار، الگوریتم‌های خوشه‌بندی طیفی با امتیاز 0.145 برای گراف بی‌وزن در رتبه‌ نخست قرار گرفتند.

Evaluation of Water Distribution Network Partitioning Methods Based on Graph Theory Using AHP

The dramatic decline in renewable water resources, leakage and pollution in water distribution systems has led to a significant increase in the focus on leakage management and control approaches in most parts of the world. For this purpose, water distribution networks can be subdivided into manageable subdivisions with connecting pipes of these subdivisions equipped with flow meters to control leakage and better manage the water distribution network. In the present study, based on graph theory, the concept of District Meter Area (DMA) is expressed. In order to rank the optimal design of the water distribution network, AHP has been used to minimize the balance in the subdivisions, the number of boundary pipes, the number of pipes equipped with flow meters and for maximization of both flexibility and minimum pressure indices. In this paper, by evaluating different algorithms for creating DMAs of water distribution networks, the best method is suggested. Indexes were ranked by studying the experts’ opinion and forming the matrix of paired comparisons, so the first rank for maximizing the resilience index IR was 0.401 and the last one was for minimizing the number of flow meters with a score of 0.063. Based on the weight and criteria ranking, the water distribution network algorithms were scored. In terms of weighted graph, the highest score belonged to EBC algorithm and the lowest score to FGC algorithm. In terms of the unweighted graph spectral clustering algorithms rank first and FGC and MA algorithms rank last. In the unweighted graph, some algorithms have equal scores, so more indices are needed to compare them. Due to the simplification of the problem and the pairwise comparison of the criteria with each other, according to the experts, this method offers an optimal and desirable result for selecting the appropriate method for converting the water distribution network into DMAs. In this paper, the EBC algorithm with a score of 0.182 for the weighted graph, the spectral clustering algorithms with a score of 0.145 for the weighted graph were ranked first.