بررسی راهکارهای مقابله با خشکسالی و کم آبی در منطقه سیستان

منطقه سیستان با مساحتی بالغ بر 8000 کیلومتر مربع ، به عنوان بخشی از استان سیستان و بلوچستان ، در جنوب شرقی کشور و در جوار مرز افغانستان واقع شده است . تنها منبع آب منطقه ، رودخانه هیرمند است که از داخل کشور افغانستان سرچشمه می گیرد و عموما خشکسالی و کم آبی منطقه ای ناشی از کمبود آب این رودخانه است . کم آبی هیرمند نیز ناشی از دو پدیده است : یکی خشکسالی های طبیعی که در طول دوره آماری بیش از یک قرن ، 14 بار به صورت بحران زا رخ داده ، که می توان به آخرین آنها در سال 79-1378 اشاره نمود. در این سال ، آورد سالانه رودخانه حدود 22/0 میلیارد متر مکعب بوده و خسارات متاثر از آن فقط در بخش کشاورزی 220 میلیارد ریال برآورد گردیده است . دومین عامل ایجاد خشکسالی ، ذخیره و برداشت آب در افغانستان است .خشکسالی را می توان از لحاظ محدودیت آبی نبود یا کمبود محسوس و معنی دار آب تعریف کرد و هر فرایند و یا برنامه ای که به ایجاد زمینه برای افزایش ذخایر آب شیرین و نیز تداوم استفاده از آن منجر شود ، مبارزه با خشکسالی و کم آبی به شمار می آید . لذا برای بررسی راه کارهای مبارزه با خشکسالی در منطقه سیستان ، در این مقاله ابتدا پیرامون ویژگی های اقلیمی ، پتانسیل های آبی و خاکی منطقه بحث می شود . سپس با توجه به ویژگی های خاص منطقه ، از جمله وابستگی 100 درصد منطقه سیستان به منابع آب های مرزی ، و نیز تبخیر قابل ملاحضه سالانه منطقه ، در خصوص روش های کاهش آن ، احداث سازه های ذخیره آب ، تغییر روش های زراعی ، ایجاد رشته های دانشگاهی زراعت در مناطق خشک و جایگزینی مدیریت خطر پذیری به جای مدیریت بحران ، پیشنهادها و راه حل های مناسب ارائه گردید است .