تاثیر آبیاری بارانی و سطحی با پساب تصفیه شده بر شوری خاک

با توجه به محدودیت منابع آب کشور و روند رو به رشد مصرف آب در سال های اخیر ، ناشی از افزایش جمعیت و توسعه صنعتی ، سیاست های جدید منابع آب کشور مبتنی بر افزایش میزان آب های قابل دسترس و جایگزین نمودن منابع آب می باشد . در این راستا اجرای تدابیری ، به خصوص در بخش کشاورزی ، که بیشترین سهم مصرف آب را به خود اختصاص داد ه است ، می تواند در کاهش تاثیرات بحران آب موثر باشد . با توجه به این که حدود 60 تا 70 درصد آب مورد مصرف شهرها به فاضلاب تبدیل می شود ، پساب فاضلاب های شهری می تواند به عنوان یک منبع با ارزش در کشاورزی محسوب شود ، به شرط آنکه استفاده اصولی از آن با تصفیه مناسب و روش آبیاری متناسب با کیفیت پساب همراه باشد . همچنین عوارض سو زیست محیطی و اثرات تجمعی و طولانی مدت استفاده از پساب ، از جمله تجمع املاح و فلزات سنگین در خاک و گیاه ، رفع گردد و با تحقیقات مستمر در زمینه های ذکر شده مقررات متناسب با هر منطقه ارائه شود .در این تحقیق ، به منظور بررسی تاثیر پساب تصفیه خانه شاهین شهر اصفهان و سیستم های آبیاری بر روی ec خاک آزمایش هایی برای چند محصول زراعی به مدت یک سال انجام گردید . تیمارهای آب آبیاری شامل آبیاری با پساب و آبیاری با آب چاه می باشد . ذرت و آفتابگردان است . نمونه برداری از خاک ، در چهار عمق 20 - 0 ، 40 - 20 ، 80 - 40 و 120 - 80 سانتی متر در سه مرحله اول ، وسط و انتهای فصل رشد انجام گرفت . نتایج نشان می دهد که استفاده از پساب ، کاهش شوری خاک را در پی داشته است ، به طوری که این کاهش در مقایسه با تیمار چاه معنی دار است . بهره گیری از پساب برای آبیاری باعث شده است که خاک هیا شور و سدیمی منطقه به یک خاک با شوری بین 25/1 تا 49/2 دسی زیمنس بر متر تغییر یابد . آبیاری بارانی تاثیر معنی داری بر کاهش شوری خاک در مقایسه با آبیاری سطحی داشته است . املاح در طول فصل رشد ، در اثر آبشویی کاهش یافته و به زیر عمق توسعه ریشه ها منتقل گردیده است . مقدار این کاهش بستگی به نسبت آبشویی و بافت خاک در عمق های مختلف خاک دارد . روند آبشویی املاح ، در کشت چغندر و ذرت به جهت بالابودن نیاز آبی ، بیش از کشت آفتابگردان بود . در تیمار آب چاه که میزان املاح آن بالاست ، چنانچه نیاز آبشویی کاهش یابد ، می تواند باعث افزایش املاح در عمق توسعه ریشه شود که کاهش عملکرد را به بدنبال خواهد داشت . عامل دیگری که برحرکت املاح خاک تاثیر دارد ، خلل و فرج درشت ناشی از درز و ترک های سطحی خاک و خلل و فرج ناشی از درز و ترک هیا سطح خاک است که در سیستم آبیاری بارانی به خاطر افزایش راندمان پخش آب در سطح خاک ، راندامان آبشویی املاح بیش از آبیاری سطحی می باشد ، و ممکن است این مسئله در نتیجه کاهش جریان ترجیحی در سیستم آبیاری بارانی باشد .