بررسی ارتباط بین آگاهی واج‏شناختی و نمره دیکته در دانش‏آموزان پایه اول ابتدایی

زمینه و هدف: آگاهی واج‏شناختی متشکل از سه مولفه آگاهی از هجا، آگاهی از واحدهای درون هجایی و آگاهی از واج بخش مهمی از زبان دریافتی و بیانی و از جمله پیش‏نیازهای مهمی است که روند رشد و فراگیری مهارت‏های خواندن و نوشتن را از طریق رمزگذاری‏های دوباره واج‏شناختی تسهیل می‏کند. تعدادی از پژوهش‏های انجام شده در زبان‏های مختلف ارتباط بین آگاهی واج‏شناختی و دیکته را نشان داده‏اند. هدف از این پژوهش بررسی این ارتباط در دانش‏آموزان پایه اول ابتدایی در زبان فارسی بود.روش بررسی: مطالعه مقطعی حاضر روی 400 نفر از دانش‏آموزان پایه اول ابتدایی (209 دختر و 191پسر) انجام شد. ابتدا در هر کلاس آزمون اگاهی واج‏شناختی به‎صورت انفرادی از هر دانش‏آموز به‏عمل آمد، سپس آزمون دیکته به‏صورت گروهی برای آن کلاس اجرا شد. همبستگی بین آزمون آگاهی واج‏شناختی و زیرآزمون‏های آن با دیکته با استفاده از مدل رگرسیون ساده و تعیین تفاوت بین دو جنس با استفاده از آزمون t مستقل مورد بررسی قرار گرفت.یافته‏ها: بین آزمون آگاهی واج‏شناختی و آزمون دیکته با ضریب همبستگی 82/0 ارتباط معنی‏دار وجود داشت(p < 0/001) و از بین زیرآزمون‏ها، آگاهی از واج بیشترین(r=0/34) و آگاهی از قافیه کمترین همبستگی(12/0r=) را با آزمون دیکته داشتند. بین گروه دختران و پسران در آزمون‏های انجام شده تفاوت وجود داشت(p < 0/05).نتیجه‏گیری: با توجه به ارتباط نزدیک اگاهی واج‎شناختی با نمره دیکته، افزایش توانمندی کودکان در زمینه آگاهی واج‎شناختی، می‎تواند به افزایش توانایی کودک در دیکته کمک کند.