طراحی مدلی جدید برای ارزیابی آمادگی حوزه‌ی زیرساخت فناوری اطلاعات و ارتباطات کشورها

هدف این نوشتار، طراحی و ساخت مدلی جدید به‌منظور اندازه‌گیری میزان آمادگی زیرساخت و دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات ، و تجزیه و تحلیل شکاف دیجیتالی میان کشورها در این حوزه است. بر‌خلاف بیشتر مدل‌های موجود در این زمینه، مدل پیشنهادی براساس تعریف و مفهوم زیرساخت و دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات ساخته شده است. همچنین، این مدل از شاخص‌های اصلی فناوری اطلاعات و ارتباطات بهره‌ می‌گیرد که در زمینه‌ی اندازه‌گیری مناسب جامعه‌ی اطلاعاتی مورد توافق جامعه‌ی بین‌الملل و مدل‌سازان باتجربه است. لذا از این مدل می‌توان به‌عنوان پایه و معیاری برای آمارهای قابل مقایسه‌ی جامعه‌ی بین‌المللی درخصوص زیرساخت و دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات بهره جست. در این نوشتار با استفاده از روش‌های داده‌کاوی، روش مونت‌کارلو زنجیره‌ی مارکوف به‌منظور برآورد مقادیر گم‌شده و تحلیل عاملی چند‌مرحله‌یی برای ترکیب شاخص‌ها، محدودیت‌ها و مشکلات زیادی که مدل‌های موجود دارند مانند کمبود داده برای تحلیل زیرساخت و دسترسی فناوری اطلاعات، استفاده از وزن مساوی یا نظرات خبرگان برای ترکیب شاخص‌ها دوری جسته می‌شود. از آنجا که این مدل به‌وسیله‌ی رویه‌های آماری ساخته شده است، لذا ضمن حفظ ساختار اصلی خود، در طول زمان منعطف، سازگار و قابل اصلاح است. این مدل از دو بعد: «دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات» و «پوشش موبایل و هزینه‌های دسترسی» و 10 شاخص تشکیل شده است. در پایان با مقایسه‌ی مدل پیشنهادی با سایر مدل‌ها و در‌آمد ناخالص ملی 150 کشور، به آزمودن این مدل پرداخته‌ایم و سپس از آن برای اندازه‌گیری و تحلیل شکاف میان کشورها در حوزه‌های جغرافیایی، شرایط اقتصادی و سطوح مختلف زیرساخت و دسترسی فناوری اطلاعات و ارتباطات بهره‌ گرفته‌ایم.