بررسی حقوقی استناد روسیه به دکترین «مسیولیت حمایت» در حمله به گرجستان

روسیه درحمله تابستان سال 2008 به گرجستان ادعا نمود که برای حفاظت از جان شهروندان روسی و مطابق دکترین «مسیولیت حمایت» برای جلوگیری از وقوع ژنوسید به زور متوسل شده است. دکترین مسیولیت حمایت، که در سال 2001 از سوی «کمیسیون بین‌المللی مداخله و حاکمیت دولت» ارایه گردید، تلاشی برای پاسخ به معمای مداخله / حاکمیت بود که جامعه بین‌المللی در دهه 1990 با آن مواجه بود. این دکترین، که در سال 2005 به تصویب نشست سران کشورهای جهان رسید، مسیولیت اولیه حفاظت از مردم در برابر چهار جنایت عمده شامل ژنوسید، جنایت جنگی، جنایت علیه بشریت و پاکسازی نژادی را بر عهده دولت هر کشور می‌گذارد. در عین حال، در صورت فقدان تمایل یا توانمندی آشکار دولت مذکور، جامعه بین‌المللی مسیولیت دارد در چارچوب سازمان ملل و مطابق مقررات منشور برای جلوگیری یا توقف جنایات مذکور اقدام نماید. برخلاف ادعای روسیه، رفتار این کشور هیچ‌گونه مطابقتی با منطق و معیارهای‌ مسیولیت حمایت ندارد و با این هنجار نوظهور قابل‌توجیه نیست. ادعای روسیه نشان می‌دهد این مفهوم همچنان با خطر سو ‌استفاده از سوی دولت‌ها برای مقاصد یک‌جانبه و منفعت‌طلبانه روبه‌روست و ممانعت از آن تلاش‌های جدی‌تر و هماهنگ‌تری را می‌‌طلبد. گزارش اخیر دبیرکل سازمان ملل به مجمع عمومی تحت عنوان « اجرایی‌کردن مسیولیت حمایت» گامی در این مسیر است.