اندیشه توسعه در عربستان سعودی (2022-2015)؛ تقابل نهاد قدرت با نهاد مشروعیت دینی
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
محمودی کیا محمد
|
|
منبع
|
سياست خارجي - 1402 - دوره : 37 - شماره : 1 - صفحه:123 -148
|
|
چکیده
|
هر چند اندیشه توسعه در عربستان سعودی طی چند دهه اخیر مطرح بوده و مظاهر تمدنی این پیشرفت در این کشور مشهود است، اما به واسطه تصلب اندیشه دینی حاکم بر این کشور و درهم‌تنیدگی آن با خاندان سیاسی حاکم، موجب تقویت جایگاه سنت در عربستان سعودی شده است. با روی کار آمدن نسل جدید رهبران سعودی و تلاش آن ها برای تقویت جایگاه عربستان در جهان و نیز خروج این کشور از وابستگی به نفت، شاهد اصلاحات گاه ساختارشکنانه و در تضاد با سنت‌های رایج در فرهنگ دینی محافظه‌کار و نص‌گرای حاکم بر این کشور هستیم. این تحقیق با کاربست روش تحلیل لایه‌ای علت‌ها و نیز با بهره‌گیری از روش مطالعه اسنادی در مقام جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز در هر یک از سطوح تحلیل و نیز سنجش روایی آن از طریق سنجش نخبگانی، در پی ارائه پاسخ به این سوال است که آیا اندیشه توسعه در عربستان سعودی می‌تواند به تقابل نهاد قدرت با نهاد مشروعیت دینی در این کشور بیانجامد؟ یافته این تحقیق حکایت از آن دارد که نیروی توسعه در عربستان سعودی متاثر از اراده رهبری سیاسی این کشور بوده و اساساً در جریان سلفیسم وهابی، ظرفیت طرح و تعقیب اندیشه توسعه به شکل مرسوم وجود ندارد و به یک معنا، از حیث گفتمانی نمی‌تواند مولد اندیشه پیشرفت باشد. لذا، تداوم سیاست‌های توسعه‌نگر نخبگان حاکم ایجاب می‌نماید تا نهاد مشروعیت دینی هم چنان مشی محافظه‌کارانه خود را حفظ نموده و در جهت تایید فرامین نهاد قدرت و مشروعیت‌بخشی آن عمل نماید. طبعاً این موضوع می‌تواند به افزایش نارضایتی وهابیون معترض و به طور خاص وهابیون جهادی و در نتیجه، افزایش تنش‌ها میان این بخش از وهابیون با وهابیون محافظه‌کار درباری در آینده نزدیک منجر شود.
|
|
کلیدواژه
|
عربستان سعودی، اندیشه پیشرفت، نهادت قدرت، وهابیت، تزاحم منافع
|
|
آدرس
|
پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی, گروه اندیشه سیاسی در اسلام, ایران
|
|
پست الکترونیکی
|
mmahmoudikia@yahoo.com
|
|
|
|
|
|
|