تاثیر فرایند نوتوانی بر کیفیت زندگی بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس

مقدمه و هدف: بیماریهای مزمن در همه دوره های زندگی افراد تاثیرگذار است و امروزه نه تنها افراد سالمند بلکه افراد میانسال و جوان را نیز درگیر می کند. بیشتر این بیماری ها به دلیل ناتواناییهای زیادی که بر جای می گذارند، تاثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد ایجاد می کنند. یکی از بیماریهای مزمن و ناتوان کننده مولتیپل اسکلروزیس است که در بالغین جوان دیده می شود. این بیماری با التهاب ماده سفید مغز، از بین رفتن میلین و گلیوزیس سلولهای مغزی همراه است که باعث اختلالات نورولوژیکی متعدد و ناتوانی طولانی مدت در این بیماران می شود. هدف از انجام این پژوهش تعیین تاثیر فرایند نوتوانی بر کیفیت زندگی بیماران مولتیپل اسکلروزیس مراجعه کننده به درمانگاههای مغز و اعصاب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز می باشد. مواد و روش ها: در این پژوهش تجربی جهت بررسی کیفیت زندگی از پرسشنامه استاندارد کیفیت زندگی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس که 12جنبه کیفیت زندگی را شامل می شود، استفاده گردید. همچنین میزان ناتوانی بیمار با استفاده از مقیاس سنجش میزان ناتوانی که یک مقیاس 10 رتبه ای است تعیین شده است. نمونه مورد مطالعه 75 بیمار به مولتیپل اسکلروزیس بوده که به درمانگاه های مغزو اعصاب وابسته به دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1383 مراجعه کرده و به صورت تصادفی در دو گروه مورد( 35 بیمار) و شاهد(40 بیمار) قرار گرفتند. در ابتدا پرسشنامه کیفیت زندگی به وسیله بیمار تکمیل شده و میزان نمره سنجش میزان ناتوانی بیمارتعیین گردید. سپس مداخلات نوتوانی شامل 10 جلسه فیزیوتراپی، 5 جلسه آموزش، 2 جلسه مشاوره روانی و روان درمانی گروهی بر حسب نیاز بیماران در گروه مورد علاوه بر درمان های معمول انجام گرفت، در حالی که گروه شاهد در این مدت تنها درمان های معمول( دارودرمانی) را دنبال می کردند و سپس در فاصله یک ماه پس از اجرای فرایند و سه ماه پس از آن مجددا کیفیت زندگی و نمره سنجش میزان ناتوانی بیماران در هر دو گروه تعیین و با هم مقایسه گردید. داده های جمع آوری شده بانرم افزار spss و شاخص های توصیفی و آزمون های تی مستقل، تی زوجی، کای دو، ضریب همبستگی پیرسون و آزمون اندازه گیری تکراری تجزیه و تحلیل گردید. یافته ها: نتایج پژوهش بیانگر آن است که بیماران در گروه مورد در فاصله یک ماه پس از اجرای فرایند در 7 جنبه و سه ماه پس از آن کلیه جنبه های کیفیت زندگی افزایش قابل ملاحظه و معنی داری را نشان داده اند، در حالی که در گروه شاهد یک ماه و سه ماه پس از فرایند کاهش آماری معنی داری در 5 جنبه از جنبه های کیفیت زندگی دیده شده و در سایر جنبه ها تفاوت آماری معنی داری مشاهده نگردید. قابل توجه این که در فاصله یک تا سه ماه از اجرای فرایند گروه مورد این افزایش را در 11 جنبه همچنان حفظ کرده بودند. همچنین در نمره سنجش میزان ناتوانی بیماران در گروه مورد قبل، یک ماه و سه ماه پس از فرایند تفاوت آماری معنی داری مشاهده نشد. در گروه شاهد نیز یک ماه پس از فرایند تفاوت معنی داری در این نمره مشاهده نگردید، اما سه ماه پس از فرایند و در فاصله یک تا سه ماه از اجرای فرایند کاهش آماری معنی داری مشاهده گردید(p=0/009 , p=0/03) .نتیجه گیری: نتایج نشان می دهد که فرایند نوتوانی موجب افزایش کیفیت زندگی و رضایت از زندگی در بیماران مولتیپل اسکلروزیس گردیده است . همچنین این فرایند توانایی انجام فعالیتهای زندگی روزانه را بهبود می بخشد، در حالی که بر نمره سنجش میزان ناتوانی این بیماران تاثیری ندارد. لذا پیشنهاد می گردد علاوه بر درمان های معمول فرایند نوتوانی به عنوان بخشی از برنامه درمان این بیماران در نظر گرفته شود.