بررسی بروز عوارض جانبی داروهای خوراکی در درمان مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس عود کننده بهبود یابنده در کلینیک امام خمینی(ره) همدان

مالتیپل اسکلروزیس یک اختلال سیستم ایمنی است که در ایران شیوع متوسطی دارد. با توجه به آن که پژوهش‌های مدونی در خصوص تعیین عوارض جانبی داروهای خوراکی مورد استفاده در این بیماری وجود ندارد، لذا هدف از این مطالعه تعیین و بررسی بروز عوارض جانبی داروهای خوراکی در درمان مبتلایان به بیماری مولتیپل اسکلروزیس عود کننده بهبود یابنده در کلینیک امام خمینی(ره) همدان بود.روش بررسی: در این مطالعه مشاهده ای آینده‌نگر که در سال‌های 13971396  انجام شد، جمعیت مورد مطالعه بیماران مبتلا به ام‌اس عودکننده‌ بهبودیابنده قطعی مراجعه کننده به بیمارستان امام خمینی(ره) بودند. 300 بیمار به طور تصادفی ساده در سه گروه درمانی دریافت کننده فینگولیمود، دی‌متیل‌فومارات و تریفلونومید قرار گرفتند. پاسخ به درمان در ابتدای ماه اول، سوم، ششم، دوازدهم و بیست و چهارم پس از شروع درمان ارزیابی شد. در نهایت فراوانی عوارض جانبی برای هر گروه مشخص و داده‌های جمع‌‌آوری شده در هر گروه درمانی مقایسه شدند. داده‌‌ها جمع‌آوری شده با استفاده از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: داده های حاصل از این مطالعه نشان داد که بیشترین عوارض  بالینی شامل عوارض عصبی (8/21 درصد) و عوارض گوارشی (6/15 درصد) بود. بیشترین عوارض آزمایشگاهی شامل عوارض کبدی (9/12 درصد) و عوارض قلبی عروقی(3/10 درصد) بود. هم‌چنین کمترین عوارض بالینی شامل عوارض اسکلتی(6/4 درصد) و عوارض غدد درون ریز(3 درصد) و کمترین عوارض آزمایشگاهی ادم ماکولا (6/0 درصد) بود. نتیجه ‌گیری: در این مطالعه داروی فینگولیمود بیشترین عوارض جانبی و داروی تری فلونامید کمترین عوارض جانبی را داشت. دی‌متیل فومارات به دلیل شدت عوارض بیشتر قطع شد و تری فلونامید بیشتر ادامه پیدا کرد. 

assessment of total side effects of oral agents for the treatment of relapsing–remitting multiple sclerosis patients in imam khomeini clinic in hamadan

background & aim: three oral drugs, including fingolimod, dimethyl fumarate, and teriflunomide, which are clinically approved for the therapy of relapsing–remitting multiple sclerosis (rrms) were reviewed in this work. the present study aimed to recognize the side effects of the oral drugs in rrms patients who were consulted in neurology clinic in west of iran.methods: the study population of the present prospective observational study conducted in 2016-2017 were patients with relapsing-remitting ms referred to imam khomeini hospital (ra). three hundred patients with rrms were randomly assigned to three treatment groups. the first group received fingolimod, the second group received dimethyl fumarate, and the third group received teriflunomide. the response to treatment assessed at 1, 3, 6, 12, and 24 months after the start of treatment. eventually, the frequency of adverse effects characterized for each group and the collected data compared in each treatment group. the collected data were analyzed using anova statistical tests.results: the findings of the present study revealed that the most common clinical complications were neurological (21.8%) and gastrointestinal complications (15.6%). the most common laboratory complications were liver (12.9%) and cardiovascular complications (10.3%). moreover, the lowest clinical complications were musculoskeletal (4.6%) and endocrine complications (3%) and lowest laboratory complications were macular edema (0.6%).conclusion: in the present study, fingolimod had the most side effects and triflunomide had the least side effects. dimethyl fumarate was stopped due to the severity of side effects and triflunomide was continued.