بررسی اثر عصاره برگ گیاه اسپند(p.harmala) بر آپوپتوز ناشی از استرپتوزوتوسین در بافت پانکراس رت‌های صحرایی

زمینه و هدف: کاهش توده سلول بتا در پاتوژنز دیابت نوع دو انسانی و در مدل‌های دیابت جوندگان نقش دارد. بنابراین، بررسی عصاره‌های گیاهی از این جهت که آیا مانع کاهش توده سلول‌های بتا و جزایر لانگرهانس می‌شوند اهمیت می‌یابد. هدف از این مطالعه تعیین و بررسی اثر عصاره برگ گیاه اسپند(p.harmala) بر آپوپتوز ناشی از استرپتوزوتوسین در بافت پانکراس رت‌های صحرایی بود.روش بررسی: در این مطالعه تجربی که در سال 1395 انجام شد، تعداد 32 سر موش رت نر10 ±250 گرمی‌از انستیتوپاستور تهران تهیه و به 4 گروه 8 تایی شامل؛ کنترل، دیابتی، دیابتی تحت تیمار با عصاره برگ، تجربی تحت تیمار با عصاره برگ اسپند، به طور تصادفی تقسیم شدند. رت‌های گروه‌های دیابتی، دوز 60 میلی‌گرم بر کیلوگرم استپتوزوتوسین را دریافت نمودند. بعد از اطمینان از القاء دیابت در روز دهم تجویز عصاره متانولی برگ(150 میلی‌گرم بر کیلوگرم) به روش گاواژ به مدت 28 روز برای گروه‌های تحت تیمار با عصاره، آغاز گردید. عصاره متانولی برگ اسپند به روش سوکسله استخراج و اجزاء استخراج شده عصاره برگ به وسیله hplc آنالیز گردید. در طول دوره قندخون رت‌ها چک گردید و در انتهای آزمایش بافت پانکراس خارج و پس از طی مراحل بافتی و انجام رنگ‌آمیزی‌های بافتی عمومی‌هماتوکسیلین‌ ائوزینوفیل و اختصاصی اگنور، تعداد سلول‌های بتا شمارش و قطر جزایر اندازه‌گیری گردید. در نهایت داده‌های جمع آوری شده با استفاده از آزمون‌های آنالیز واریانس یک طرفه و توکی تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها: نتایج تحقیق حاضر نشان داد که عصاره برگ اسپند سرشار از ترکیبات فلاوونوئیدی است و اگرچه اختلاف معنی‌داری در غلظت سرمی‌گلوکز در روزهای دهم، چهاردهم و بیست و هشتم بین گروه دیابتی و گروه کنترل وجود دارد(0.001>p)، ولی هیچ‌گونه اختلاف معنی‌داری بین گروه دیابتی تحت تیمار با این عصاره و گروه دیابتی وجود نداشته است. هم‌چنین میانگین قطر جزایر در گروه دیابتی نسبت به گروه کنترل با اختلاف معنی‌دار(0.01>p) کاهش یافته بود، اما اختلاف معنی‌داری بین گروه دیابتی تحت تیمار با عصاره نسبت به گروه دیابتی وجود نداشت. نتایج در گروه تجربی تحت تیمار هم اختلاف معنی‌داری با گروه کنترل نشان نداد.نتیجه‌گیری: عصاره برگ اسپند اگرچه حاوی فلاوونوئید و ترکیبات فنولی بود، اما بر خلاف پژوهش‌های گذشته، در گروه دیابتی نتوانسته بود عوارض ناشی از تجویز استرپتوزوتوسین را بهبود بخشد.

The effect of leaf extract P.harmala on streptozotocin-induced apoptosis in pancreatic tissue of rats

Background aim: Decreased betacell mass has a role in the pathogenesis of human type 2 diabetes and in rodent diabetes models. The study of plant extracts is important as they possibly inhibit the reduction of beta cell mass and the islets of Langerhans. The aim of this study was to determine the effect of leaf extract of P. harmala on streptozotocininduced apoptosis in rat pancreatic tissue. Methods: In this experimental study that was conducted in 2016, a number of 32 male rats (250 ±10g) were acquired from the Pasteur Institute of Iran and randomly divided into four groups (n= 8), including control, diabetic, diabetic and experimental treated with P. harmala leaf extract. Diabetic groups were given 60 mg/kg streptozotocin. After confirming the induction of diabetes on the tenth day, methanolic leaf extract (150 mg/kg) was administered by gavage for 28 days for the groups treated with the extract. The extracted content of the P. harmala leaf was then analyzed by HPLC. Subsequently, rats rsquo; serum glucose level was assessed, and the pancreatic tissue was removed. Following H E and AgNOR staining, the number of beta cells and the diameter of the islets were measured. Finally, the collected data were analyzed by SPSS software. Results: the results showed that the P. harmala leaf extract is rich in flavonoid compounds. A significant difference was observed in the serum glucose concentrations on days 10, 14, and 28 between the diabetic and control groups (p le;0.001), but there was no meaningful difference between the diabetic group treated with the leaf extract and the diabetic group. The mean islet diameter reduced significantly in the diabetic group relative to the control group (p le; 0.01), while the difference was insignificant between the diabetic group treated with the leaf extract and the diabetic group. Besides, the experimental groups under treatment did not show any meaningful difference with the control group. Conclusion: In spite of the fact that the P. harmala leaf extract contains flavonoids and phenolic compounds, unlike previous studies, it could not improve the side effects of streptozotocin in the diabetic group.