بررسی مولفه‌های کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی: یک مطالعه کیفی

زمینه و هدف: موفقیت دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در دستیابی به اهداف و انتظارات آموزشی، مستلزم بهبود و تضمین کیفیت آموزش است. تحقیق حاضر با هدف تعیین و توصیف مولفه‌های کیفیت عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی‌انجام شده است. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه کیفی از نوع توصیفی اکتشافی می‌باشد که در سال981397 صورت گرفت و از روش نمونه‌گیری هدفمنداستفاده شد. جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق نیمه ساختارمند و چهره به چهره انجام شد. شرکت کنندگان کلیدی پژوهش، اعضای هیئت علمی‌دانشگاه علوم‌پزشکی یاسوج بودند که از بین آنها 18 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند و با لحاظ کردن اختلاف حداکثری بین نمونه‌ها از نظر تفاوت در دانشکده محل خدمت، رشته تحصیلی و رتبه علمی‌انتخاب شدند. ابتدا 2 سوال کلی در خصوص مولفه‌های کیفیت عملکرد آموزشی برای شروع مصاحبه مطرح می‌شد و بر اساس پاسخ شرکت کنندگان روند مصاحبه هدایت ‌شد. هر مصاحبه به طور متوسط بین یک ساعت و سی دقیقه تا دو ساعت طول ‌کشید و مکان انجام مصاحبه، اتاق کار اعضای هیئت علمی ‌بود. مصاحبه‌ها تا دستیابی به اشباع نظری ادامه داشت. تحلیل مصاحبه‌ها به روش تحلیل مضمون گام به گام بر مبنای روش براون و کلارک که دارای شش مرحله است، انجام شد. یافته‌ها: در این مطالعه 18 نفر از اعضای هیئت علمی‌ دانشگاه علوم پزشکی یاسوج مورد مصاحبه قرار گرفتند. 5 نفر(27.8درصد) از افراد مورد مصاحبه زن و 13نفر(72.2درصد) مرد بودند. از نظر رتبه علمی 4نفر(22.2درصد) استاد، 9نفر(50درصد)دانشیار، 3 نفر(16.7درصد) استادیار و 2 نفر(11.1درصد) مربی بودند. هم‌چنین تعداد 47 مورد از مضامین پایه استخراج شد، سپس بر اساس شباهت محتوا با ترکیب و تلخیص آنها به 14 مضمون سازمان دهنده تقلیل یافت. در نهایت این مضمون‌ها، در چهارحیطه(مضامین فراگیر) ارزشیابی آموزشی، برنامه‌ریزی آموزشی، ویژگی‌های آموزشی و راهبردهای آموزشی قرار داده شد و مدل کیفی این عوامل طراحی شد. نتیجه‌گیری: عملکرد آموزشی اعضای هیئت علمی‌ مفهومی‌ چند بعدی بوده که کیفیت آن به تمامی ‌ابعاد و ارتباط بین آنها بستگی دارد. با توجه به اینکه عملکرد آموزشی اعضای هیات علمی نیز به نوع رشته های دانشگاهی بستگی دارد این مطالعه میتواند زمینه انجام مطالعات بیشتر در رابطه با سنجش عملکرد کیفیت آموزشی اعضای هیات علمی سایر رشته های دانشگاهی باشد.

Investigating the Quality Components of Educational Performance of Faculty Members: A Qualitative Study

Background aim: The success of universities and higher education institutions in achieving their educational goals and expectations requires improving and ensuring the quality of education. The purpose of the present study was to determine and describe the quality components of educational performance of faculty members. Methods: The present qualitative descriptive exploratory study was carried out in 20182019 and used purposeful sampling method. Data were collected through indepth semistructured and facetoface interviews. Key participants of the study were faculty members of Yasuj University of Medical Sciences, 18 of whom were selected by purposeful sampling method and considering maximum difference between samples in terms of differences in faculty of work, field of study and academic rank. Initially, two general questions about the components of quality of educational performance were asked to start the interview and the process was continued based on the participants' responses. Each interview lasted between one hour and thirty minutes to two hours on average, and the place of interview was the faculty room. Interviews continued until theoretical saturation. Interviews were analyzed by stepbystep thematic analysis based on Brown and Clark's sixstep method. Results: In the present study, 18 faculty members of Yasuj University of Medical Sciences were interviewed. Five participants (27.8%) were female and 13(72.2%) were male. From the scientific position, 4(22.2%) were professors, 9(50%) were associate professors, 3(16.7%) were assistant professors and 2(11.1%) were instructors. Also 47 items were extracted from the basic themes, then reduced to 14 organizer themes based on their content similarity and composition. Finally, these themes were put into four domains (inclusive themes) of educational evaluation, educational planning, educational features and educational strategies and the qualitative model of these factors was designed. Conclusion: The educational performance of the faculty is a multidimensional concept whose quality depends on all aspects and the relationship between them. Since the educational performance of faculty members also depends on the type of academic disciplines, this study may be a further study to evaluate the educational quality of faculty members in other disciplines.