اثر عصاره هیدرواتانولی گیاه سیاهدانه (nigella sativa l.) بر فرآیند التیام زخم پوستی در موش‌های صحرایی نر دیابتی

زمینه و هدف : زخم های پوستی از عوارض شایع دیابت است. استفاده از داروهای گیاهی تاثیر مطلوبی در التیام زخم داشته است. هدف از این مطالعه بررسی اثر عصاره هیدرواتانولی سیاهدانه بر زخم پوستی در موش های دیابتی می باشد. روش بررسی: این مطالعه تجربی بر روی 49 سر موش صحرایی نر نژاد ویستار (به وزن تقریبی 250 220 گرم) در قالب 7 گروه مساوی انجام شد. گروه سالم بدون درمان، سالم دریافت کننده فنی توئین 1درصد، سالم تیمار شده با اسرین(شم)، دیابتی بدون درمان، گروه های دیابتی(دریافت کننده فنی توئین 1درصد، عصاره هیدرواتانولی20 و 40 درصد سیاهدانه) بودند. دیابت به وسیله استروپتوزوتوسین 60 میلی گرم بر کیلوگرم القا شد. پس از بیهوشی، زخمی به ابعاد1*2 سانتی متر در ناحیه پشت همه حیوانات ایجاد شد و هر گروه تا زمان التیام کامل زخم تیمار مربوط به خود را دریافت کردند. جهت بررسی های بافت شناسی نمونه های بافتی تهیه شد. مساحت زخم هر سه روز یک بار اندازه گیری شد و داده ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: متوسط زمان ترمیم زخم برای گروه های دیابتی بدون درمان و دیابتی فنی توئین به ترتیب 27 و 24 روز به طول انجامید. در گروه های سالم بدون درمان و شم، سالم فنی توئین التیام زخم به ترتیب در روزهای 23، 24 و 21 تکمیل شد. کوتاه ترین زمان التیام زخم مربوط به گروه های دیابتی تیمار شده با عصاره سیاهدانه20 درصد( 18 روز) و 40 درصد (15 روز) بود. این دو گروه هم چنین کم ترین میانگین سطح زخم را در طول دوره بررسی داشتند و متوسط سطح زخم گروه های تیمار شده با عصاره سیاهدانه با گروه کنترل خود اختلاف معناداری داشتند(0.05>p). نتیجه گیری: عصاره سیاهدانه اثرات قابل ملاحظه ای بر روند التیام زخم در موش های صحرایی دارد. با توجه به خواص ضد التهابی و ضد میکروبی سیاهدانه می توان گفت که این گیاه در ترمیم زخم های پوستی موثر است. مواد آنتی اکسیدان موجود در این گیاه سبب تسریع روند بهبود زخم در مقایسه با داروهای رایج می شود.