خاستگاه هنجارها در کتب درسی روان‌شناسی بالینی

هنجارها مبنای ادراک، قضاوت و هدایت افعال انسان در سطح فردی و اجتماعی است. وابستگی علمی جامعه ایران به غرب و انتقال ضمنی هنجارهای ناهمخوان ایجاب می‌کند ذهن متخصصان و دانشجویان به خاستگاه فکری هنجارها در کتب درسیِ ترجمه شده و آسیب‌شناسی پیامدهای انتقال آن‌ها معطوف گردد. در فضاهای علمی نیز نیاز است تامل جدی‌تری در این باره با هدف صیانت از هویت علمی، فرهنگی و اجتماعی به ویژه حفظ جامعه علمی ایران صورت پذیرد. هدف از تالیف مقاله حاضر پرداختن به این مهم در روان‌شناسی بالینی است. در این راستا کتب درسی ترجمه شده و منابع مرجع مهم در روان‌شناسی بالینی با تکیه بر روش تحلیل محتوا به لحاظ هنجارها بررسی شده است. در این بررسی، تمرکز بر الف) خاستگاه هنجارها و ب) طبقه‌بندی آن‌ها بود. بر پایه نتایج این تحلیل، مدلی از هنجارهای حاکم در روان‌شناسی ارائه می‌شود که ملاک‌های نابهنجاری در آن مبتنی بر دو نوع هنجار است و ریشه در جریان‌های فکری و فلسفی در دو حوزه اندیشه مغرب ‌زمین دارد. در بخش پایانی مقاله پیامدهای هنجارهای مکنون در کتب تخصصی روان‌شناسی بالینی برای خود جوامع غرب به اختصار شرح، بررسی و نقد می‌شود. در این رابطه به مهم‌ترین آسیب‌های متعلق به دوران تجدد غرب به اختصار اشاره می‌شود که بر اساس دیدگاه متفکران غربی ناشی از همان هنجارهایی است که مفاهیم نابهنجاری و بهنجاری روان‌شناسی نیز بر آن استوار است. با ارائه چند پیشنهاد با هدف ترویج فرهنگ نقد در چهارچوب کتب درسی روان‌شناسی، مقاله خاتمه می‌یابد.