رویکرد سامان‌مند کمّی در شناسایی کتاب‌های برتر روش پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی

با توجه به کاستی‌های رویکردهای سنتی در جست‌وجوی منابع پژوهش، ازجمله روشن‌نبودن سنجه‌های کیفیت و نیاز به مستندسازی پژوهش‌های حساس به معتبرترین آثار علمی، در سال‌های اخیر اهمیت اتخاذ رویکردی قابل دفاع افزایش ‌یافته است. در این نوشتار با اتخاذ رویکردی سامان‌مند و کمّی، پرارجاع‌ترین منابع روش‌شناسی پژوهش در علوم انسانی و علوم اجتماعی شناسایی می‌شود. در ابتدا با به‌کارگیری پرکاربردترین واژه‌های کلیدی مرتبط با موضوع روش‌شناسی پژوهش، با استفاده از نرم‌افزار پابلیش اور پریش (نگارش 1.14.4)، جست‌وجوی اینترنتی در پایگاه گوگل اسکالر و مایکروسافت آکادمیک انجام شد که حاصل آن فهرستی افزون‌بر 131 هزار منبع علمی بود. پس از حذف داده‌های همانند و داده‌های نامرتبط و مرتب‌سازی داده‌ها بر اساس شمار ارجاع در سال، فهرستی از پرارجاع‌ترین کتاب‌های نوین روش پژوهش تهیه و نتایج با یافته‌های رویکرد سنتی و سامان‌مند کیفی در شناسایی کتب برتر تطبیق داده شد. یافته‌ها حاکی است که فهرست به‌دست‌آمده با فهرست‌های برآمده از روش‌های دیگر اشتراک اندکی دارد؛ این در حالی است که کتب این فهرست تمامی معیارهای مدّون کیفیت در علم کتاب‌شناسی را دارد. این مقاله با بررسی مزایا و معایب به‌کارگیری شمار ارجاعات، به‌عنوان معیاری برای گزینش، نتیجه می‌گیرد آمیزه‌ای از دو روش سامان‌مند کمّی و کیفی نتایج اطمینان‌بخش‌تری ارائه می‌دهد. درنهایت، پیشنهادهایی برای به‌کارگیری یافته‌ها برای تدوین کتب دانشگاهی در ایران ارائه‌ شده است.