واکاوی شاخصه‌های پوچ‌زدایی از برنامه‌های درسی در راستای غنی‌سازی محتوای کتاب‎های درسی دانشگاه فرهنگیان

هدف پژوهش حاضر شناسایی مولفه‌های پوچ‌زدایی از برنامه‌های درسی رشتۀ آموزش ابتدایی در راستای غنی‌سازی کتب دانشگاهی دانشجو‌‌معلمان در دانشگاه فرهنگیان بود. روش پژوهش تحلیل محتوای کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل مضمون بود. مشارکت‌کنندگان اساتید و دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان آذربایجان غربی در سال تحصیلی 14001401 بوده است که 23 نفر از آنان به صورت نمونه‌گیری هدفمند از نوع مطلوب مورد مصاحبه قرار گرفتند. مصاحبه ها از نوع نیمه‌ساختارمند بوده و نمونه‌گیری تا اشباع داده‌ها ادامه یافت. برای اعتبارسنجی یافته‌ها از درگیری طولانی مدت، تحلیل موارد منفی، حسابرسی پژوهش و توصیف غنی داده‌ها استفاده شد. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از فرایند 3 مرحله‌ای ترکیبی متشکل از روش کینگ و هاروکس (2010)، براون وکلارک (2006) و آتراید‌‌استرلینگ (2001) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد 8 مولفۀ رویکرد سازمانی، کنش ‌آموزشی، خودانگاره‌معلمی، سطح‌شناسی برنامۀ ‌درسی، سنتزگرایی، کارآفرینی، کاوشگری شناختی و خودتعیین‌گری مضامین فراگیری هستند که با 25 مضمون سازمان‌دهنده و 175 مضمون پایه در جهت حذف یا کاهش روند پوچ‌گرایی برنامه‌های درسی دانشگاهی موثرند. در نتیجه با شناسایی عوامل موثر بر روند پوچ‌زدایی برنامه‌های درسی و برنامه‌ریزی برای رفع یا کاهش اثرگذاری آن، بسترهای غنی‌سازی مادی و معنوی کتب درسی را فراهم آورد تا تجارب آموزشی و پژوهشی دانشجو‌‌معلمان ارتقا یابد..

analyzing the indicators of nullification of curricula in order to enrich the content of farhangian university textbooks

the aim of the current research was to identify the components of the nullification of the elementary education curriculum in order to enrich the academic books of students-teachers in farhangian university. the research method was qualitative content analysis using thematic analysis technique. the participants were professors and students of farhangian university of west azarbaijan province in the academic year of 1400-1401, and 23 of them were interviewed in the form of targeted sampling of the desired type. the interviews were semi-structured and sampling continued until data saturation. long-term engagement, negative case analysis, research audit, and rich data description were used to validate the findings. the obtained data were analyzed using a 3-step process consisting of king and harrocks (2010), brown and clark (2006) and atride-sterling (2001). the findings show that 8 components of organizational approach, educational action, teacher’s self-image, curriculum stratification, synthesis, entrepreneurship, cognitive exploration and self-determination are inclusive themes, which with 25 organizing themes and 175 basic themes are effective in eliminating or reducing the absurdity of university curricula. as a result, by identifying the effective factors on the process of nullification of curricula and planning to eliminate or reduce its effectiveness, it provided the foundations for the material and spiritual enrichment of textbooks in order to improve the educational and research experiences of students-teachers.