پیچیدگی دستوری در زبان علم: مقایسۀ بند‎های مرکب در مقالات علمی‎پژوهشی رشتۀ علوم انسانی و علوم پایه؛ رویکردی نقش‎گرا

نگارش دانشگاهی یکی از ژانرهای مکتوب است که می‎تواند انواع مختلفی داشته‎باشد: کتاب درسی، مقالات پژوهشی، پایان‎نامه‎های دانشگاهی و ... . هدف مقالۀ حاضر مقایسۀ ساختار زبانی در سیاق مقالات علمی‎پژوهشی در رشته‎های علوم انسانی و علوم پایه است. از دیرباز این فرض مطرح بوده که دانشجوها و اساتید رشته‎های فنی و علوم پایه ذهن پیچیده‎تری نسبت به همتایان خود در علوم انسانی دارند. مقالۀ حاضر قصد دارد این فرض سنتی را با بررسی ساختار زبانی این دو گروه در سطح مقالات علمی پژوهشی بسنجد تا روشن شود که آیا این ذهن پیچیده در زبان هم نمود می‎یابد؟ بدین منظور، سی چکیده از مقالۀ علمی‎پژوهشی رشته‎های روان‎شناسی، زبان‎شناسی و جامعه‎شناسی (در مجموع 90 چکیده) مورد بررسی قرار می‎گیرد و ساختار بندهای مرکب آن‎ها با سی چکیده از مقاله‎های پژوهشی رشته‎های فیزیک، شیمی و زیست‎شناسی (در مجموع 90 چکیده) مقایسه شد. رویکرد مورداستفاده در مقالۀ حاضر، دستور نقش‎گرای نظام‎مند هلیدی است و بندهای مرکب از منظر دستور نقش‏گرای هلیدی مورد تحلیل قرار گرفتند. روش پژوهش حاضر، رویکرد کمّی است. یافته‎ها حاکی از آن است که گروه علوم انسانی بیش از گروه علوم پایه از بندهای مرکب استفاده کرده است. در میان گروه علوم انسانی هم، به ترتیب گروه جامعه‏شناسی بیش از زبان‏شناسی و گروه زبان‏شناسی بیش از روان شناسی از بندهای مرکب در نگارش خود بهره برده‏است. در گروه علوم پایه هم گروه زیست‏شناسی بیش از دو گروه دیگر بندهای مرکب را در نگارش خود به کار برده‏است.یافتهها حاکی از آن استکه گروه علوم انسانی بیشاز گروه علوم پایه از بندهای مرکباستفادهکرده است. در میان گروه علوم انسانی هم، به ترتیب گروه جامعه شناسی بیشاز زبانشناسی و گروه زبانشناسی بیشاز روانشناسی از بندهای مرکبدر نگارشخود بهره برده است. در گروه علوم پایه هم گروه زیست شناسی بیشاز دو گروه دیگر بندهایمرکبرا در نگارشخود به کار برده است، اما در کل این تفاوت در خود گروه ها معنادار نبود. تفاوت توزیع بندهای مرکب در دو گروه را میتوان در نگاه کلی به تفاوت های سبکی هر کدام از آنها نسب تداد. از سوی دیگر، نگارش دانشگاهی در رشته های علوم انسانی بیشتر موضوع درکو انسجام متن و گفتمان را لحاظ میکند تا رشته های علوم پایه. و در نهایت، رشته های علوم انسانی تمایل بیشتری به استفاده از ابزارهای استدلال منطقیدر نگارشخود دارند تا رشته های علوم پایه.

grammatical complexity in the language of science: a comparisonof complex clauses in research articles in the humanities and basic sciences, a functional approach

academic writing is one of the science language register that has different types,including textbooks, research articles, academic thesis, etc. the goal of this article is to compare the linguistic structures of research articles in the humanities and basic sciences. in doing so, we investigate abstracts of 30 articles in psychology,linguistics, and sociology (overall 90 abstracts), and 30 article’s abstracts of physics,biology and chemistry (overall 90 abstracts). then we compere the structure of their complex clause from the perspective of systemic functional linguistics theorized by m. a. k. halliday. our research method is quantitative, and the data has recorded and calculated statistically by spss. in order to analyze the data, we used anova,and to investigate the normality of data we used kolmogorov-smirnov test. findingsshow that the use of complex clauses in the humanities articles was more than the same use in basic sciences' articles. complex clauses, within the humanities, weremostly used in sociology than linguistics, and in linguistics more than psychology.within sciences, complex clauses were used in biology articles more than physicsand chemistry, but this difference was not significant. on the one hand, thedifference in distribution of complex clauses in the humanities and science can be attributed to stylistic variety of them. on the other hand, academic writing in the humanities pays more attention to text comprehension and cohesion than science.finally, according to findings, it seems that the humanities tend to use logical argumentation devices in writing more than science