بررسی اصول فرهنگ‌نویسی و فرآیندهای واژه‌‌گزینی (مورد مطالعه کتاب فرهنگ اصطلاحات ادبی عربی_فارسی)

پیشگامان هر رشته‌ علمی همواره با پیدایش کلمات، اصطلاحات نوین، نخست؛ فرهنگ اصطلاحات آن علم را تدوین می‌‌کنند تا بتوانند راه تفهیم و تفاهم و گسترش آن علم را بگشایند. واژه‌گزینی و معادل‌‌سازی برای اصطلاحات در حوزه‌ دانش‌‌های تخصصی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده است. وفور واژگان، اصطلاحات و تعبیرات در ادبیات و تنوع حوزه‌‌‌‌های موضوعات و فنون ادبی که زیرمجموعه‌‌های بسیاری نیز دارند، معادل‌‌یابی این ترکیبات و اصطلاحات را به یکی از مشکلات و چالش‌‌های فرهنگ‌‌نویسی دوزبانه‌ عربی به فارسی در زمینه‌ اصطلاحات ادبی بدل کرده است. این جستار کوشیده با روش توصیفی­ تحلیلی ضمن تبیین فرایندهای صرفی در واژه‌‌گزینی و معادل‌‌یابی در تالیف دانشگاهی با عنوان «فرهنگ واژگان و اصطلاحات ادبی عربی­ فارسی»، اصول و معیارهای مهم در فرهنگ‌‌نویسی تخصصی واژگان و اصطلاحات ادبی را بررسی کند. نتایج پژوهش حاکی از آن بود که در عین نقصان برخی مولفه‌‌های ظاهری و محتوایی کلان ساختار، تلاش شایان توجهی برای تدوین فرهنگ ‌‌لغتی جامع صورت گرفته است. همچنین بیشترین روشی که در خردساختار این فرهنگ لغت برای واژه‌‌گزینی اصطلاحات ادبی فارسی استفاده ‌شده، روش ترجمه‌ قرضی و برای اصطلاحات عربی روش اشتقاق و ترکیب بوده است.

investigating the principles of dictionary writing and word selection processes(the subject of the study: the book the dictionary of arabic/persian literary words and terms)

the pioneers of every scientific field always compile the first dictionary of terms for that science with the creation of new words, terms and combinations, so that they can create a way for understanding and expansion of that science, since the best and the fastest way to learn the exact equivalent of terms is to refer to the dictionary of terms specified for that science. therefore, word selection and equivalence for terms in the field of specialized knowledge is of significant importance. since there are lots of words, terms and interpretations in the field of literature and each one is related to one of the subjects and literacy techniques such as innovation, prose, rhetoric, criticism, linguistics, etc., and each of these collections has many subcategories therefore, finding the equivalence of these combinations and terms is one of the problems and challenges of bilingual arabic-persian lexicography in the field of literary terms. by explaining the morphological processes of word selection and equivalence in the dictionary of arabic/persian literary words and terms, this essay tries to analyze the important principles and criteria in the specialized lexicography of words and literary terms. analyzing the arabic and persian word selection process of this book indicates that, despite the lack of some essential apparent and content components, the most used method among the microstructure components for word selection of persian literary terms is the borrowed translation method and for arabic terms is the derivation and combination method.