تحلیل‌‌کمی وکیفی مولفه‌های تالیفی و طراحی کتاب درسی(تفسیر موضوعی قرآن کریم: آموزه‌هایی از فضائل و حقوق اهل بیت (علیه السلام) در قرآن/ فتح‌الله نجارزادگان)

چگونگی ارائۀ محتوای کتاب درسی در یادگیری مخاطبان بسیار اثرگذار است و باعث افزایش یادگیری، انگیزش تحصیلی و عامل مهمی در جهت‌دهی تربیتی و توسعۀ فعالیت‌های پژوهشی در مخاطبان خود می‌شود. کتاب تفسیر موضوعی قرآن‌کریم و شناخت حقوق اهل بیت (علیهم السلام) در قرآن نیز، یکی از درس‌های مهم مقطع کارشناسی رشتۀ علوم قرآن و حدیث و تنها تفسیر موضوعی در مقطع سطح دو حوزه‌های علیمۀ خواهران است و نکتة قابل تامل این است که محتوای این کتاب تا چه اندازه برای مخاطبان قابل درک است. به همین علت جایگاه این کتاب درسی در مسیر علم‌آموزی بسیار اهمیت دارد. ازاین‌رو در مقالۀ حاضر، علاوه‌بر تحلیل میزان خوانایی کتاب و نوع درک مخاطب، براساس اصول و شاخصه‌های گزینش و انتخاب محتوا، طراحی و سازماندهی و مولفه‌های ظاهری کتاب درسی و با روش توصیفی و تحلیلی (با روش‌های کمی و کیفی) به تحلیل و نقد و ارزیابی آن پرداخته شد. یافته‌های پژوهشی از پرسش‌نامه‌ها و فرم‌های ارسالی به چهل نفر از خواهران طلبۀ حوزه علمیۀ استان تهران و از بیست نفر از استادان سطح دو، سیزده نفر در این پژوهش مشارکت داشتند؛ حاکی از آن است که از نظر خوانایی به روش فِرای، ویلیام رومی و کلوز در این کتاب، اصل آسان به مشکل رعایت نشده و آمار به‌دست‌آمده نشانگر این است که متن کتاب در سطح استرس و فشار روانی است و با سطح فراگیران تناسب ندارد. همچنین بررسی کتاب از لحاظ اتقان محتوایی و تطبیق آن با ملاک‌های طراحی کتاب درسی 53.8  درصد را نشان می‌دهد که بیانگر آن است که کتاب با معیارهای طراحی آموزشی نیز سازگاری چندانی ندارد. به‌عبارتی این کتاب اگرچه 61.5 درصد با اهداف ‌درسی تناسب دارد، اما از حیث مولفه‌های طراحی آموزشی کاستی‌های در ارائۀ پیش‌سازمان‌دهنده‌ها، عدم وجود جدول‌ها و نمودارهای لازم، عدم استقلال در سوالات پایانی (خودآموز) و همچنین اشکالاتی در سوالات پژوهشی و ... دارد.

Book Content Analysis (Thematic Interpretation

The textbook is one of the most important learning tools; Which sometimes increases the motivation to continue their education and take big research steps for their audiences. The book Thematic Interpretation of the Holy Quran and Knowledge of the Rights of the Ahl alBayt (PBUH) in the Qur’an is one of the most important undergraduate courses in the field of Quranic and Hadith sciences and the only thematic interpretation in the second level of the Sisters’ seminary. This book was written by Fathollah Najarzadegan. This article seeks to answer this question with a descriptive, analytical and field method; What are the advantages and disadvantages of this textbook? And also, by analyzing and evaluating the content and structure of the book; How many textbook features are observed in this book? Research findings indicate that the readability was determined by the method of Frey, Klose and William Rumi; The author has not observed the easytoproblem principle and is pervasive in terms of readability at the level of psychological pressure and has used more memorized sentences.