آسیب‌شناسی کاربرد زبان علم در کتاب‌های دانشگاهی رشتۀ زبان و ادبیات فارسی

رعایت اصول زبان علمی در پژوهش‌های علمی و آثار دانشگاهیِ مربوط به رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، همانند آثار علمی و دانشگاهیِ رشته‌های دانشگاهی دیگر، ضروری است. از جملۀ این اصول می‌توان به این نکات اشاره کرد: زبان علم نقش ارجاعی دارد؛ نشانه در زبان علم غیرانگیخته، دلبخواهی، و قراردادی است؛ کارکرد آن ابلاغ پیام است؛ کمترین میزان چندمعنا‌شدگی را دارد؛ و ساخت‌های روشن زبان را به‌کار می‌گیرد.گاه در کتاب‌های دانشگاهی رشتۀ زبان و ادبیات فارسی شاهد کاربردهایی هستیم که از این اصول تخطی می‌کنند. هدف این پژوهش بررسی انواع تخطی از این اصول است. این پژوهش بر روش تحقیق کیفی مبتنی است و با نمونه‌گیری نظری، انواع تخطی از اصول مورد نظر بررسی می‌شود. براساس یافته‌های تحقیق، انواع این تخطی در سطوح واژه، گروه، و بند در این آثار بدین قرار است: کاربرد قاعده‌افزایی، کاربرد انواع قاعده‌کاهی (زمانی، معنایی، و سبکی)، کاربرد تشبیه ادبی، نقل از آثار ادبی با هدف ایجاد نقش شعری زبان، کاربرد واژه‌های مبهم، و داوری ارزشی.

pathology of applying the language of science in academic books in persian language and literature disciplin

scientific studies and academic works about persian language and literature discipline, like other disciplines, are to be based on principles of applying scientific language. some of these principles are as follow: the language has referential function, a sign in scientific language is unmotivated, arbitrary, and conventional, function of sign and text is conveying the purpose, sign has the least rate of polysemy, and the explicit structures of language is applied. some times in academic books in persian language and literature discipline, language application deviates from these principles. the aim of this research is studying the types of this deviation and the research is based on qualitative research method and theoretical sampling. based on research findings, the types of this deviation in these books, in lexis and group and clause level, are as follow: applying extra regularity, applying some kinds of deviation (historical, sematic, and stylistic), applying literary simile, quoting from literary texts in order to make poetic function, applying implicit lexis, and value judgement.