اخلاق و حقوق پزشکی

نظر به اهمیت موضوع اخلاق حرفه ای پزشکی و چالش های آن، به جهت اطلاع رسانی و استفاده خوانندگان محترم مجله علمی و به امید کاهش آسیب های پیش روی جامعه پزشکی، نکاتی از مباحث و کدهای اخلاق حرفه ای پزشکی و مکتوبات اساتید محترم، در این فصلنامه درج می گردد.اخلاق به صفات، افعال و ملکات زشت و زیبا اطلاق می گردد. رسالت علم اخلاق شناسایی قوا و استعدادهای مختلف انسان و چگونگی ایجاد تعادل در میان امیال گوناگون او و راهنمایی وی به کمال حقیقی خود می باشد. پیامبر گرامی اسلام (ص) هدف از بعثت خود را تکمیل مکارم اخلاق بیان می نمایند.اخلاق پزشکی یکی از مقوله های ضروری حرفه پزشکی و علمی است که موضوع آن بررسی مجموعه آداب و رفتار پسندیده یا ناپسندی است که صاحبان حرف پزشکی باید رعایت نمایند. مولای متقیان حضرت علی (ع) می فرمایند: من تطبب فلیتق اله ولینصح ولیجتهد. حضرت مسیح (ع) می فرمایند کسی که معالجه بیمار و مجروحی را ترک کند بدون شک شریک جرم ضارب است.همزمان با گسترش حرفه پزشکی نیاز به مباحث نظری و کاربردی اخلاق پزشکی بیش از پیش احساس می شود. اولین بار در سال 1370 بود که کتاب اخلاق پزشکی در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی تالیف گردید و به دنبال آن نیز اولین کنگره سراسری اخلاق پزشکی شکل گرفت و مباحث مرگ مغزی، پیوند اعضا، اهدا جنین و سقط جنین مورد بررسی قرار گرفت. اخلاق پزشکی و حرفه پزشکی سابقه دیرینه ای دارد و از نظر تاریخی به پنج دوره می توان اشاره نمود.1 عهد عتیق، از هزاره سوم قبل از میلاد تا قرن دوم میلادی، در این دوره ارتباط طبابت با امور مذهبی و دینی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. دانشمندانی همچون سقراط، افلاطون و بقراط در این دوره می زیسته اند. پزشکان این دوره مجری مراسم مذهبی نیز بوده اند. این دوره مربوط به زمان 399 قبل از میلاد مسیح بوده است. بقراط 380 450 قبل از میلاد و افلاطون 347 427 قبل از میلاد و ارسطو نیز در این دوره زندگی می کرده است. در آن زمان دانشمندان به تفکیک در امور فلسفه، منطق، علوم ریاضی جبر و حساب و هندسه مهارت داشتند و به امر طبابت نیز مشغول بودند.2 عهد جالینوس، قرن دوم تا پنجم یا ششم میلادی، در این دوره پزشکان برای کسب علم و دانش پزشکی سفرهای اکتشافی انجام می دادند و موارد کشف شده را به نام خود ثبت می کردند به طوری که همین امر باعث ایجاد چالش هایی در آن زمان گردید.