مقایسه تاثیر طب فشاری و لمس بر سردردهای ناشی از بی حسی اسپاینال پس از سزارین

مقدمه: سردرد پس از سوراخ شدن سخت شامه یکی از مشکلات شایع بی حسی نخاعی به ویژه در زنان تحت عمل جراحی سزارین است. بهتر است برای درمان اینگونه سردردها از روش های غیر دارویی استفاده شود. یکی از روش های کنترل غیر دارویی درد، استفاده از طب فشاری است، اما تاکنون تاثیر آن بر سردردهای پس از بی حسی اسپاینال بررسی نشده است. لذا مطالعه حاضر با هدف بررسی تاثیر طب فشاری و لمس بر سردردهای ناشی از بی حسی اسپاینال در زنان تحت سزارین انجام شد. روش کار: این مطالعه کارآزمایی بالینی تصادفی شده با گروه کنترل در سال 1394 بر روی 90 نفر از زنانی که برای بی حس کردن آن ها جهت عمل سزارین از روش بی حسی نخاعی نوع اسپاینال استفاده شده بود، در بیمارستان امیرالمومنین (ع) سمنان انجام شد. بیماران به طور تصادفی به گروه های طب فشاری، لمس و کنترل تقسیم شدند. شدت درد با استفاده از مقیاس اندازه گیری بصری شدت درد سنجیده شد. سپس تغییرات شدت درد قبل و بعد از مداخله اندازه گیری و ثبت گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری spss (نسخه 16) و آزمون‌های ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، کروسکال والیس، تی زوجی و آنووا انجام شد. میزان p کمتر از 01/0 معنی دار در نظر گرفته شد. یافته ها: میانگین نمره سردرد پس از بی حسی نخاعی قبل از مداخله در گروه کنترل 47/1±43/4، در گروه لمس 65/1±48/4 و در گروه طب فشاری 72/1±73/4 بود که تفاوت آماری معنی داری بین میانگین نمرات سردرد سه گروه مشاهده نشد (05/0p). همچنین پس از مداخله، میانگین نمرات سردرد گروه طب‌فشاری در مقایسه با گروه لمس به طور معنی داری کاهش یافت (001/0>p). نتیجه گیری: طب فشاری در مقایسه با لمس، تاثیر بیشتری در کاهش شدت سردرد ناشی از بی حسی اسپاینال در زنان تحت عمل جراحی سزارین دارد. بنابراین پیشنهاد می شود از طب فشاری در کنار سایر درمان های مرسوم جهت کنترل و درمان اینگونه سردردها استفاده شود.

Comparison of the effects of acupressure and touch on the headache caused by spinal anesthesia after cesarean section

Introduction: PostDural puncture headache (PDPH) is one of the common complications of spinal anesthesia, especially after cesarean section. It is better to treat this headache by nonpharmaceutical methods. One of the nonpharmaceutical pain control methods is the use of acupressure. But so far, its impact on headache after spinal anesthesia has not been studied. Therefore, this study was performed with aim to evaluate the effect of acupressure and touch on headache caused by spinal anesthesia after cesarean section. Methods: This randomized clinical trial with control group was conducted on 90 patients who underwent cesarean section by spinal anesthesia in Semnan Amir AlMomenin (A) Hospital in 2015. These patients were randomly divided into acupressure, touch and control groups. Pain severity was measured by Visual Analog Scale (VAS). Then, changes of pain severity pre and post intervention was measured and recorded. Data was analyzed by SPSS software (version 16) and Pearson and Spearman correlation coefficient tests, KruskalWallis test, ANOVA and paired ttest. PResults: The mean of preintervention PDHP scores in the control, touch and acupressure groups were 4.43±1.47, 4.48±1.65 and 4.73±1.72, respectively that no statistically significant difference was observed between three groups in terms of mean of preintervention PDHP scores (P˃0.05). After the intervention, there was a statistically significant decrease in mean pain score in acupressure and touch groups in comparison with control group (P˂0.001). Also, after intervention, there was a statistically significant decrease in mean of headache scores in the acupressure group compared with touch group (P˂0.001). Conclusion: Comparing with touch, acupressure was more effective for headacherelieving after spinal anesthesia in women undergoing cesarean section. Therefore, it is suggested that acupressure along with other conventional treatments be used to control and treat such headaches