غربالگری سرطان دهانه رحم: مداخله‌ای آموزشی، مبتنی بر مدلهای تغییر رفتار فرانظری و اعتقاد بهداشتی در زنان شهر گناباد

مقدمه: غربالگری بیماری‌های مزمن همچون سرطان دهانه رحم، در تشخیص زودرس و پیشگیری از ایجاد این بیماری در زنان از اهمیت بسزایی برخوردار است. از آنجایی که در ایران، سرطان دهانه رحم، دومین علت مرگ ناشی از سرطان‌های وابسته به جنس را به خود اختصاص داده است، لذا مطالعه حاضر با هدف ارتقاء رفتار غربالگری پاپ اسمیر انجام گرفت.روش‌کار: این مطالعه نیمه‌تجربی در سال 1393 بر روی 80 نفر از زنان 65-20 ساله ساکن شهر گناباد که دارای پرونده فعال بهداشتی بودند، انجام شد. افراد در دو گروه 40 نفره آزمون و شاهد قرار گرفتند. واحدهای پژوهش شامل زنانی بودند که در مراحل پیش تفکر، تفکر، آمادگی و برگشت از مدل مراحل تغییر قرار داشتند (رفتار غربالگری را انجام نمی‌دادند). گروه آزمون بر اساس سازه‌های مدل اعتقاد بهداشتی در جهت ارتقاء رفتار غربالگری پاپ اسمیر آموزش دیدند و گروه شاهد آموزش‌های معمولی که توسط کارکنان بهداشتی در مورد رفتار غربالگری پاپ اسمیر در مراکز بهداشتی درمانی ارائه می‌شود را دریافت کردند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که این پرسشنامه قبل و 3 ماه بعد از مداخله آموزشی توسط آزمودنی ها تکمیل گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم‌افزار آماری spss (نسخه 20) و آزمون های تی مستقل، تی زوجی، کای اسکوئر و آزمون دقیق فیشر استفاده شد. میزان p‌ کمتر از 0/05 معنی‌دار در نظر گرفته شد.یافته‌ها: قبل از انجام مداخله آموزشی بین دو گروه در مراحل تغییر رفتار تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (p>0.05)، اما 3 ماه بعد از مداخله آموزشی این تفاوت در مراحل تغییر رفتار غربالگری پاپ‌اسمیر بین گروه های آزمون و شاهد معنی‌دار بود (p<0.001). همچنین بر اساس نتایج آزمون تی زوجی، میانگین نمرات آگاهی، انگیزه برای سلامتی، شدت، منافع، موانع و خودکارآمدی درک شده بین گروه آزمون قبل و بعد از مداخله معنی‌دار بود (p<0.05). بعد از مداخله، عملکرد رفتار غربالگری پاپ‌اسمیر در گروه آزمون به‌طور معنی‌داری بیشتر از گروه شاهد بود (p<0.001).نتیجه‌گیری: آموزش رفتار غربالگری پاپ‌اسمیر مبتنی بر مدل های اعتقاد بهداشتی و مراحل تغییر می تواند بر ارتقاء رفتار غربالگری پاپ اسمیر در زنان موثر باشد.