مرتن و اخلاقیات علم

این مقاله تلاشی است برای بررسی رویکرد نظری مرتن در باب جامعه‌شناسی علم. در ابتدا و پس از پرداختن به بیان مسیله و اهداف پژوهش، به ابعاد و لایه‌های فکری این اندیشمند در حوزه جامعه‌شناسی علم و به‌خصوص اخلاق علم پرداخته می‌شود. مرتن برمبنای دیدگاه کارکردگرایی خود علم را نهاد یا خرده‌نظام اجتماعی می‌داند که با دیگر نهادها یا خرده‌نظام‌های فرهنگی و اجتماعی جامعه در تعامل است. در این راستا، او به بررسی نهادها و شرایط به‌وجود آمدن علم می‌پردازد و این شرایط را در دو عرصه بیرونی و درونی علم تحلیل می‌کند. وی با تاکید بر اخلاقیات علم، آن را مجموعه پیچیده‌ای از ارزش‌ها و هنجارهایی می‌داند که با یک دانشمند همراه است. از آنجا که دارای ارزش نهادی هستند دارای مشروعیت نیز هستند. او این اخلاقیات را الزامات نهادی می‌نامد. از نظر مرتن، جامعه‌شناسی علم رویکردی با برد متوسط است. او با تاکید بر این امر از کلان‌نگری معرفت‌شناختی فلسفه علم و خردنگری تاریخ تفکرات علمی دوری می‌جوید. این پژوهش به استناد از منابع و کتب علمی که مرتن به رشته تحریر درآورده است و یا اندیشمندانی که از او تاسی گرفته‌اند، انجام شده است.