نهادینه شدن علم، نگهداری و استقرار مغزها

این مقاله مساله مهاجرت نخبگان علمی و فرار مغزها در ایران را به عنوان نتیجه و عارضه مربوط به ضعف نهادینه شدن علم مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد. بر اساس فرضیه مقاله ، با افزایش میزان نهادینه شدن علم از میزان مهاجرت و فرار مغزها کاسته خواهد شد . چارچوب مفهومی agil مستخرج از نظریه عمومی نظام اجتماعی تالکوت پارسنز برای تجزیه و تحلیل نهاد علم در ایران مورد استفاده قرارمی گیرد .هر چند فرایند جهانی شدن ، وضعیت نهاد علم و مساله مهاجرت و فرار مغزها را د رجوامع گوناگون تحت تاثیر قرار می دهد ولی توسعه علمی با توجه به الزامات و زمینه های بومی و ملی علم صورت می گیرد و تنها یک نهاد علم با ریشه های اجتماعی - فرهنگی درونی می تواند در ارتباطات جهانی کنونی جایگاه خود را پیدا و حفظ کند .براساس الگوی agil علم در صورتی حالت نهادینه پیدا می کند که هنجارها و انگیزشهای لازم را برای رفتار ها و کنش های اعضای جامعه علمی فراهم کند و برای حفظ و فعالیت افراد دارای جاذبه های هنجاری باشد . مهاجرت نخبگان علمی نشانگر ناهمنوایی اساتید و پژوهشگران با انتظارات نقش خویش در چارچوب نهاد ملی علم است . ارتباط علم با موقعیت اجتماعی به عنوان محیط پیرامونی خود باعث ایجاد همزمانی بین علم و محیط می شود و توانایی نظام علم برای هماهنگی خود با جامعه را افزایش می دهد . عناصر گوناگون نظام علمی ، در حالت تعادل برای افزایش درجه ارتباط و ارتقاء کارآیی نظام با تعیین اهداف متناسب با محیط در جستجوی همنوایی و هم زمانی بین نظام و محیط بر می ایند . نظام علمی ، د رعین حال برای کسب اهداف خود تسهیلات و منابع لازم را از جامعه دریافت می کند . نظام علمی در صورت تعادل ، یک مجموعه یکپارچه را تشکیل می دهد که در دو سطح فردی و سازمانی از انسجام و ارتباط برخوردار است و بدین ترتیب افراد را در حوزه جاذبه همبستگی درونی خود حفظ و نگهداری می کند .این مقاله الزامات کارکردی علم در ایران را مقتضیاتی برآورده نشده می یابد و به این دلیل کاهش مهاجرت نخبگان و متخصصین علمی را مشروط به توسعه استقلال و وابستگی کارکردی نهاد علم در ایران می داند.بررسی روابط بین نهاد علم و نهادهای اقتصادی ، سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی در ایران بیانگر ضعف ارتباط نهاد علم با سایر نهادها در این کشور می باشد . در پایان این سوال مطرح می شود که برای افزایش ارتباط بین نظام علم و سایر نظامهای اجتماعی چه می توان کرد ؟ پاسخ به این سوال در واقع بیانگر راهکارهای ممکن برای نگهداری و استقرار مغزها د رکشور می باشد .