کاربرد دیدگاه دای در بررسی فرایند سیاست گذاری طرح های کلان ملی علم و فناوری

توسعه علم و فناوری یکی از پیشران‌های اصلی توسعه همه‌جانبه و پایدار کشورها است که بر پایه‌ فعالیت‌های هدفمند تحقیق و توسعه شکل می‌گیرد. تغییر در رویکردهای معطوف به اهداف و نحوه انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه و توجه همزمان به عرضه‌کنندگان و تقاضاکنندگان علم و فناوری در راستای رفع نیازهای جامعه، لزوم برنامه‌ریزی جامع و فراگیر را در این حوزه ضروری می‌کند. طبق تعریف سازمان همکاری و توسعه اقتصادی طرح علمی کلان طرحی است که از نظر اهمیت، حیطه کار و پیچیدگی در حدی است که یک تلاش‌ مشارکتی غیرمتعارف بزرگ را می‌طلبد و همچنین نیازمند تجهیزات، تسهیلات، نیروی انسانی و لجستیک ویژه‌ای برای انجام هستند [1].در سال‌های اخیر مسئولان حوزه علم و فناوری کشور با درک نقش بی‌بدیل توسعه علم و فناوری در تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کشور، بر لزوم افزایش فعالیت‌های تحقیق و توسعه و به دنبال آن برافزایش هزینه‌های مربوطه تاکید کرده‌اند. مبحث طرح‌های کلان ملی برای اولین بار در سال 1376 در دفتر پژوهشی معاونت برنامه‌ریزی راهبردی ریاست جمهوری با فراخوانی طرح‌های کلان ملی مطرح شد، از آن زمان تاکنون شیوه تصویب طرح‌های کلان ملی دست‌خوش تغییرات زیادی شده است که از آن جمله می‌توان به شیوه تصویب هشتاد به بیست و شصت به چهل اشاره کرد. روند تصویب طرح‌ها در کشور، دارای روندی مشخص و تایید شده نیست برای مثال شکل تصویب‌ها در کشور روندی بالا به پایین یا پایین به بالا داشته است، روند تصویب طرح‌ها در کشور در اوایل شروع به‌کار دفتر پژوهشی دارای روندی رو به بالا و در سال های اخیر به طور کلی روندی رو به پایین داشته است. در این تحقیق تلاش می‌گردد تا معیارهای اصلی مرتبط با تعریف و تصویب پروژه‌های ملی در حوزه علم و فناوری، مورد بررسی قرارگرفته و پیشنهادی جامع برای اجرا در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری به ‌عنوان بالاترین مرجع فعال در حوزه علم و فناوری کشور ارائه شود

Applying Dye Viewpoint in Surveying the Process of Policy making for Macro National Science & Technology Projects

One of the main functions of the Supreme Council of Science, Research Technology is to approve the macro National Projects of Science Technology.With regard to wide range of these projects, they can improve their own areas.This paper examines the most important measures of policy making andapproval of macro national projects of science and technology by two ways:first, comparative study of USA, Japan, Canada, and China. Second, conductinginterview with some Science Technology Experts. The Studies show thatcriteria of close cooperation of institutions and organizations in the project,focus on superior key technologies, aligning with macro national projects’targets and priorities, scientific non scientific interests of the society, longterm performance, high budget, and attention to commercializing the results are the most important criteria that must be considered by the Supreme Council of Science, Research Technology in order to approve the Macro National Projects of Science Technology.