طراحی مدل مسئولیت‌ پذیری اجتماعی برای شرکت ‌های دانش ‌بنیان

«مسئولیت اجتماعی شرکتی» از جمله مفاهیم جدیدی است که طی سال ‌های اخیر وارد ادبیات نظری برخی رشته‌های مدیریتی شده است. در رابطه با طراحی مدل‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی تحقیقات معدودی در داخل کشور انجام شده است که غالبا به بررسی مدل‌های مذکور در برخی سازمان‌های دولتی، سازمان‌های حسابرسی و بانک‌ها پرداخته‌اند. اما تحقیقی که به طور ویژه به طراحی مدل مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش بنیان پرداخته باشد یافت نشد؛ از این روی تحقیق حاضر با هدف طراحی مدلی برای مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شده است. بدین منظور از روش مرور نظام مند و سنتزچارچوب قیاسی استفاده شده است. بدین صورت که محقق در چندین گام به بررسی نظام‌مند کلیه تحقیقات علمی در رابطه با مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها پرداخته، سپس با مبنا قرار دادن مدل مسئولیت اجتماعی کارول به عنوان چارچوب مفهومی اولیه، مدل نهایی مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش‌بنیان را با 6 بعد، 25 مقوله اصلی و 40 مقوله فرعی بازطراحی کرده است. یافته‌ها نشان داد که ابعاد مدل مطلوب مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش‌بنیان عبارتند از: بعد نوع دوستانه شامل 4 زیر مقوله (التزام به حل مسائل اجتماعی، ارتقاء رفاه اجتماعی، فعالیت‌های داوطلبانه، بشردوستانه و خیریه ای و فعالیت‌های عام المنفعه)، بعد اخلاقی شامل 5 زیر مقوله (ایجاد تعلق سازمانی، اخلاق اجتماعی، اخلاق حرفه ای، رعایت عدالت اجتماعی، پاسخگویی اجتماعی)، بعد اقتصادی شامل 4 زیر مقوله (توجه به سودآوری، بهبود اقتصاد محلی، بهبود و تولید محصولات و خدمات، حفظ جایگاه رقابتی)، بعد قانونی شامل 2 زیر مقوله (اجرای قوانین و عمل مطابق مقررات و رعایت حقوق مصرف کنندگان و مشتریان)، بعد اجتماعی شامل 6 زیر مقوله (مشارکت در توسعه و بهبود جامعه، حفظ وحدت اجتماعی، بالابردن توانایی اجتماعی، سرمایه‌گذاری اجتماعی، فضاسازی فرهنگی و بهبود رویه های کاری) و در نهایت بعد زیست محیطی شامل4 زیر مقوله (حداقل سازی تخریب محیط زیست، داشتن خط مشی رسمی زیست محیطی، آموزش محیط زیست و تعهد به توسعه پایدار).در نهایت مدل مذکور توسط جمعی از متخصصان و خبرگان این حوزه مورد اعتبارسنجی قرار گرفت و درجه اهمیت اجزاء مدل بر اساس آزمون t تک نمونه ای تعیین شد. نتایج آزمون حاکی از تائید تمامی ابعاد و مقولات مدل بازطراحی شده توسط متخصصان بود. در مدل مسئولیت اجتماعی شرکت‌های دانش‌بنیان بیشترین اهمیت را به ترتیب ابعاد قانونی، اخلاقی، اقتصادی، محیطی، اجتماعی و نوع دوستانه دارا می‌باشند.

designing a social responsibility model for knowledge-based companies

the current research was conducted to design a model for the social responsibility of knowledge-based companies. for this purpose, the method of systematic review and comparative synthesis framework has been used. this research has been done with the benefit of a qualitative approach and framework synthesis methodology. the synthesis framework provides a structured identification method for organizing and analyzing data.in this article, the stages of framework synthesis are as follows: the first stage (familiarisation): the goal here is to get familiar with the conceptual literature in the field of corporate social responsibility and to choose a conceptual framework that corresponds to the concepts identified in the researches in order to formulate a desirable model of social responsibility of knowledge-based companies.