بررسی پژوهش‌های بهره‌مند از پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور در پایگاه‌های استنادی اسکوپوس و وب آو ساینس

هدف اصلی‏ پژوهش‏ حاضر، مطالعه ی‏ عملکرد پژ‏وهشی پژوهشگران مورد حمایت ‏صندوق‏ حمایت‏ از پژوهشگران‏ و فناوران ‏کشور در پایگاه‏های‏ استنادی ‏اسکوپوس و وب‏ آو‏ساینس از آغاز کار این صندوق تاکنون است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و با رویکرد علم ‏سنجی انجام شده است. برای پردازش داده‏ های این پژوهش‏ از نرم ‏افزار‏های ‏هیست‏سایت، ووس‏‏ویور و امکانات ‏نرم ‏‏افزار اکسل استفاده شد و داده‏ ها ‏مورد تحلیل‏ قرار گرفت. جامعه ی پژوهش را انتشارات ‏علمی نمایه شده پژوهشگران مورد حمایت صندوق در پایگاه ‏اسکوپوس به تعداد 10397 مدرک در تاریخ 14 ژوئن 2021 و در پایگاه ‏ساینس به تعداد 11530 مدرک در تاریخ 11 می 2021 تشکیل می‏دهد. یافته ‏های پژوهش نشان ‏داد که انتشارات علمی منتج از پژوهش ‏های مورد حمایت در ‏‏صندوق‏ روند افزایشی داشته‏ و قالب عمده انتشارات علمی، مقاله ‏پژوهشی، مقاله مروری، مقاله‏ دادرسی، و فصل ‏کتاب بوده است. در میان نویسندگان پُر‏تولید و پُراستناد، مسعود صلواتی با تعداد 325 مدرک در پایگاه‏ اسکوپوس و عباس شفیعی با تعداد 199 مدرک در پایگاه ‏وب‏‏ آو‏ساینس بوده ‏اند. بررسی شاخص چارک مجله‏ های منتشرکننده ی مقاله‏ ها نشان داد که 36.32 درصد از مقاله ‏ها ‏در نشریات‏ چارک اول و دوم منتشر شده‏اند ‏که ‏کیفیت علمی مقاله‏ ها ‏را‏ نشان می‏دهد. بر اساس اطلاعات پایگاه استنادی وب ‏‏آو‏ساینس بیشترین وابستگی شغلی پژوهشگران مورد حمایت صندوق از دانشگاه تهران، دانشگاه‏ تربیت مدرس و دانشگاه صنعتی شریف بوده ‏اند. در پایگاه اسکوپوس نیز بیشترین وابستگی شغلی و همکاری با صندوق در سطح ملی از آن دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه آزاد اسلامی بوده است. پژوهشگران مورد حمایت صندوق در سطح بین ‏المللی در پایگاه استنادی وب‏ آو‏ساینس بیشترین وابستگی سازمانی و شغلی را از کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا داشته ‏اند. پژوهشگران مورد حمایت صندوق در سطح بین ‏المللی در پایگاه اسکوپوس نیز بیشترین وابستگی سازمانی را از کشورهای آمریکا، آلمان و کانادا داشته ‏اند. پژوهش حاضر نشان داد که تعداد محدودی از پژوهشگران و دانشگاه‏ها بیشترین حمایت‏ها را از طرف صندوق را دریافت نموده ‏اند و ‏بیشترین مقاله‏ های علمی را منتشر کرده ‏اند. بنابراین، پیشنهاد می‏شود صندوق یک‏سری تشویقی‏ های متفاوت‏ تر برای پژوهشگران مناطق دورافتاده با امکانات کم داشته باشد تا آنها هم بتوانند با حمایت صندوق، ایده ‏های ناب خود را اجراء کنند. همچنین طبق یافته‏ های پژوهش، موضوعاتی مثل شیمی، و فیزیک بیشتر مورد توجه صندوق بوده ‏اند؛ و کمتر به حوزه ‏های مهندسی، فنی، علوم انسانی، و علوم اجتماعی توجه شده است. از این‏رو، لازم است صندوق تدابیری برای موضوعاتی که کمتر از سایرین مورد حمایت قرار گرفته ‏اند، بیاندیشد.

investigating research financially supported by the iran national science foundation in scopus and web of science citation databases

the evaluation and measurement of science, technology, and innovation (sti) is a reality that has been present in the world in the past and now, because it has always been assumed that science, technology, and innovation can improve human health and well-being. based on this, identifying the most active and influential universities, research centers, organizations, researchers, scientists, and other factors related to publications, patents, and citations can open new ways and paths for the establishment of systematic scientific and research communication and cooperation to understand the general responsibilities of all people and to exchange scientific information in different fields. due to the role and importance of scientific communication in obtaining new findings, evaluation and measurement of scientific publications and activities have always been the focus of bibliometric and scientometric experts. scientific productions (publications and patents), as an indicator of the activities of the scientific system, countries, organizations, and research centers, have always been the focus of policymakers and decision-makers at the national and international levels. the main purpose of this study was to study the performance of researchers supported by the iran national science foundation (insf) in the scopus and web of science (wos) databases. the present research has been done using the descriptive and scientometric approaches. the data obtained from the research were analyzed using the histcite, vosviewer, and excel software. the research population consists of scientific publications indexed in the scopus database with  10,397 documents on june 14, 2021, and wos with 11,530 documents on may 11, 2021. according to the findings, the most scientific publications (articles and patents) resulting from the studies supported by the insf were for the years 2020 with 1,782 documents, 2019 with 1,730 documents, and 2018 with 1,522 documents. the lowest number of publications was in 2008 with 76 documents. the results of the research also show that the articles extracted from the research supported by the insf exhibited a sinusoidal growth trend and in some years there has been a gap in growth. the year 2008-2009 with 69.35% had the highest growth trend of scientific publications and a growth spurt was observed. the years 2009-2010 had the lowest growth with a drop of 6.41% in scientific publications and the year 2020 had the lowest growth of 3%. among the authors of publications and citations, massoud salavati with 325 documents was the most prolific author in scopus, and abbas shafiei with 199 documents was the most prolific author in wos. analysis of articles showed that 36.32 percent of articles were published in journals of the first and second quartiles (q 1 and q 2) indicating the articles’ scientific quality. the publications supported by the insf have had the most national collaborations with the university of tehran, tarbiat modares university, and the sharif university of technology in wos. research publications supported by the insf nationally have had the most collaborations with the university of tehran, tehran university of medical sciences, and islamic azad university in papers indexed in scopus. the publications supported by the insf at the international level in wos have had the most collaborations with iran, the us, germany, and canada. the publications supported by the insf have also had the most international cooperation with iran, the us, germany, and canada in scopus. analyzing the subject areas of publications showed that most of its publications in wos were in the field of multidisciplinary chemistry with 1,083 documents, multidisciplinary sciences with 998 documents, and chemistry physics with 837 documents. investigating the subject category of publications supported by the nsf in scopus