مقایسه بنیان ‏های نظری گفتمان ‏های نوآوری نظام‏ مند و تحول ‏آفرین

جهان معاصر با چالش‏های زیست‏ محیطی، فناورانه، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی متعدد، حساس و درهم ‏تنیده مواجه است. در این‏ راستا در دو دهه ی اخیر پژوهشگران با توسعه ی رویکردهای سیاست‏گذاری نوآوری اجتماعی، زیست‏ محیطی، پایدار، مسئولیت ‏پذیر، فراگیر، ماموریت‏ محور و چالش‏ محور به گسترش گفتمان سیاست‏گذاری نوآوری تحول آفرین در پاسخ به کاستی‏ های گفتمان سیاست‏گذاری نوآوری نظام ‏مند پرداخته‏ اند. با این‏ حال تمایز نظری گفتمان‏ های مذکور نسبتاً دشوار بوده و در نتیجه ی واگرایی پژوهش‏ ها با توجه ‏به ابهام در دامنه و تعریف دقیق نظری، گفتمان نوآوری تحول‏آفرین، بسیار محتمل است. از سوی دیگر با وجود توسعه ی نظری، سیاست‏گذاری تحول ‏آفرین به ‏فراخور ناشناختگی در میان سیاست‏گذاران چندان مورد اقبال قرار نگرفته است. بر این ‏اساس هدف مقاله ی حاضر شناسایی وجوه تشابه، تمایز و تنافر گفتمان‏های سیاست‏گذاری نوآوری نظام ‏مند و تحول‏ آفرین است. در این‏ راستا بر اساس روش مرور دامنه‏ ای پیشینه، ابتدا کلید واژگان دو گفتمان در پایگاه اسکوپوس جست‏ وجو و 2401 مقاله از مجلات انگلیسی شناسایی شدند. سپس طی مراحل حذف بر اساس عنوان، چکیده و محتوا 42 مقاله انتخاب شدند و برای استخراج بنیان ‏های نظری دو گفتمان مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس یافته ‏های پژوهش، وابستگی خط ‏سیر نوآوری به رژیم، مشارکت‏ گرایی مبتنی بر امکان‏ ناپذیری سیاست‏گذاری متمرکز و تنوع و انتخاب تکاملی به‏عنوان وجوه تشابه دو گفتمان شناسایی شدند. همچنین نگرش درباره ی نقش نوآوری (جایگاه کلیدی در توسعه ی اقتصادی در برابر فقدان توسعه ی اجتماعی و زیست‏ محیطی با پیشرفت فناوری)، سطح نوآوری مورد نیاز (داخل نظام در برابر فراتر از نظام)، خردمایه ی مداخله ی سیاستی (شکست بازار و سیستم در برابر شکست تحول) و سطح سیاست‏گذاری (تاکید ویژه بر بعد ملی در برابر رویکرد چندسطحی) به‏عنوان محورهای تمایز دو گفتمان معرفی شدند. در نهایت توسعه ی غیربازاری، نهادی و اجتماعی، نگرش غیرخطی به نوآوری و فقدان بهینگی ذاتی نظام نوآوری به‏ عنوان وجوه تنافر نوآوری نظام ‏مند از نوآوری تحول ‏آفرین و کنام به‏ مثابه عامل تحول، ضرورت رویکرد هنجاری نوآوری، با توجه به توسعه و تخریب و تغییر ریشه ‏ای در مراحل تدریجی به ‏عنوان وجوه تنافر نوآوری تحول ‏آفرین از نوآوری نظام‏ مند پیشنهاد شدند.

the analogy of the theoretical foundations of systematic and transformational innovation discourses

the contemporary world faces numerous, momentous, and intertwined environmental, technological, economic, political, and cultural challenges. scholars have developed social, environmental, sustainable, responsible, inclusive, mission-oriented, and challengeoriented policy approaches in the last two decades to expand the transformational innovation policy discourse in response to the shortcomings of the systematic innovation policy discourse. however, the distinction between the theoretical foundations of the discourses is relatively hard; therefore, the divergence of research is highly likely due to the ambiguity in the scope and precise theoretical definition of the alternative discourse. on the other hand, despite the theoretical development, transformational policymaking has yet to be prevalent among policymakers, given its unknown nature. according to the literature review, previous comparative studies aimed to introduce transformational innovation as an alternative discourse, emphasizing the differences between the discourses. therefore these studies have not defended the systematic innovation discourse properly. also, some studies have dealt with a specific branch of the discourses while neglecting a comprehensive approach. finally, methodological weakness and the need for systematic review are evident in previous studies. thus, this article systematically and conservatively compares the transformational and systematic innovation discourses to address the discourses’ similar, different, and exclusive aspects.