زمانمندی و مکانمندی پدیده تجاری‌سازی تحقیقات علمی:‏ نگاهی به وضعیت ایران در مقایسه با آمریکا

تجاری‌سازی تحقیقات علمی در چهار دهه اخیر به گفتمان رایج در مدیریت علم و فناوری جهان ‏تبدیل شده است. در ایران نیز نزدیک به یک دهه است که موافقان و مخالفان این گفتمان در ‏ساحت نظر و عمل به بحث و گفتگو پرداخته‌اند. به نظر می رسد نگاهی فرازمانی و فرامکانی ‏به علم و موضوع تجاری‌سازی آن بر این گفتمان غالب شده است. در این مقاله، ضمن عبور از ‏این دیدگاه، نشان می‌دهیم تجاری‌سازی تحقیقات علمی پدیده‌ای زمینه محور است و در طول یک ‏صد سال تحولات سازماندهی علم در آمریکا و دنیا به وقوع پیوسته است. از این ملاحظه نتیجه ‏می‌گیریم که چارچوب نظری مناسب برای ورود به مباحثه تجاری‌سازی و تحلیل اوضاع و احوال ‏ایران بایست به زمانمندی و مکانمندی این پدیده توجه کند. در این راستا چارچوب مفهومی ‏مناسبی برای تحلیل شرایط ایران پیشنهاد می‌دهیم. روش مورد استفاده در مقاله حاضر روش ‏تحلیل نظریفلسفی است‏. در پایان تا اندازه‌ای که اسناد و اطلاعات موجود اجازه دهد به ‏ارزیابی شرایط زمینه‌ای برای تجاری‌سازی تحقیقات علمی در ایران می‌پردازیم.‏

The TimeLocation dependent phenomenon of ‎Commercialization of Scientific Research:‎‎ A look at the situation in Iran compared to the world

In the last four decades, the commercialization of scientific research has ‎become a common discourse in the world science and technology ‎management. In Iran, too, the proponents and opponents of this discourse ‎have been debating in terms of theory and operation for nearly a decade. It ‎seems that a transtemporal and transspatial view of science and its ‎commercialization has dominated this discourse. This paper shows that the ‎commercialization of scientific research is a contextbased phenomenon. This ‎phenomenon has taken place over a hundred years of evolution in the ‎organization of science in the United States and the world. From this, we ‎conclude that the appropriate theoretical framework for entering the discourse ‎of commercialization, and also analysis of the situation in Iran, should pay ‎attention to the TimeLocation dependent of that. In this regard, we propose a ‎suitable conceptual framework for analyzing the situation in Iran. The method ‎used in this paper is the theoreticalphilosophical analysis. Finally, to the ‎extent that the available documents and information allow, we will assess the ‎context conditions for the commercialization of scientific research in Iran.‎