تحلیل ضرورت‌های همترازسازی ارزش تولیدات علمی حوزه‌های تخصصی در علم‌سنجی و آسیب‌شناسی سنجش و ارزیابی همسان: مطالعه موردی حوزه هنر

تفاوت‌های موجود میان رشته‌ها، به عوامل مختلفی بازمی‌گردد که ریشه اصلی اکثر آنها، تفاوتی است که در نوع نگاه رشته‌ها و همچنین در روش‌های مورد استفاده و ماهیت رشته‌ها وجود دارد. همین تفاوت‌ها سبب بروز رفتارهای علمی و استنادی متفاوتی در رشته‌های مختلف نسبت به یکدیگر می‌شود. از آنجایی که مطالعه رفتارهای علمی و استنادی و به ویژه لزوم انجام مطالعات تطبیقی رشته‌ها، بخش مهمی از زمینه‌های مطالعاتی علم‌سنجی را دربرمی‌گیرد، لزوم توسعه روش‌ها و ابزارهایی که بتواند ضمن در نظر گرفتن تفاوت‌های میان رشته‌ها، آنها را مقایسه‌پذیر کند، مسئله‌ای است که همواره در علم‌سنجی مطرح بوده است. با وجود این، ارائه پاسخ‌های قطعی به پرسش‌هایی مانند «چگونه می‌توان چند رشته یا حوزه علمی متفاوت و یا چند پژوهشگر از رشته‌های متفاوت را مورد مقایسه قرار داد؟» و یا «یک مقاله در حوزه علوم انسانی و اجتماعی معادل چند کتاب در حوزه دیگر است؟ یا به عبارتی، یک کتاب در حوزه علوم انسانی معادل چند مقاله در رشته دیگر است؟» در دستور کار مطالعات همترازسازی در علم‌سنجی قرار گرفته است. به این ترتیب، مسائل مطرح در این خصوص که چگونه می‌توان تولیدات و بهره‌وری علمی حوزه‌های تخصصی گوناگون را به طور صحیح و با در نظر گرفتن کلیه ابعاد و جوانب، نسبت به یکدیگر مورد مقایسه قرار داد، در سال‌های اخیر زمینه‌ساز انجام مطالعات نوین همترازسازی در علم‌سنجی بوده است. این مقاله در پی تبیین ضرورت‌های همترازسازی ارزیابی‌های حوزه‌های تخصصی متفاوت و شناسایی آسیب‌های غفلت از همترازسازی در این ارزیابی‌های تخصصی است که به صورت مطالعه موردی در حوزه هنر انجام شده است. این مقاله با رویکرد ترویجی به تحلیل، جمع‌بندی و انعکاس نتایج یافته‌های مرتبط به منظور روشنگری جامعه علمی در خصوص اهمیت همترازسازی در ارزیابی حوزه‌های تخصصی گوناگون پرداخته است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های تحلیلی است که با استفاده از روش کتابخانه‌ای انجام شد. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین آسیب‌هایی که مطالعات همترازسازی علم‌سنجی در پی رفع آن است، به این واقعیت باز می‌گردد که انجام ارزیابی و مقایسۀ رشته‌های علمی و یا پژوهشگران حوزه‌های مختلف بدون توجه به این تفاوت‌ها و مسائل در وهله نخست موجب خواهد شد ارزیابی‌کنندگان از انجام مطالعات تطبیقی رشته‌های مختلف با یکدیگر صرفنظر و فقط به سطح مقایسه درون‌رشته‌ای اکتفا کنند. این در حالی است که با تکیه بر مطالعات همترازسازی و بهره‌گیری از رویکرد مشابهت‌ یا همسانی، ضمن در نظر گرفتن کلیه ملاحظات موجود در هر یک از حوزه‌های تخصصی، امکان مقایسه حوزه‌های تخصصی متفاوت فراهم می‌شود و نتایج کاربردی‌تر و سیاست‌گذارانه‌تری به برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران علم، فناوری و نوآوری قابل ارائه خواهد بود. به عنوان مثال شناسایی بروندادهای غالب هر حوزه، در خصوص حوزه‌هایی که از لحاظ ماهیتی تفاوت زیادی با سایر حوزه‌ها دارند همچون حوزه هنر که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت می‌تواند با استفاده راهکارهای مشابهی همچون همترازسازی و شیوه‌های مشابه که باز هم در این مقاله به آن اشاره شد در دستور کار اینگونه سازمان‌ها قرار گیرد.

Analyzing the Necessities of Equating the Value of Scientific Outputs of Specialized Fields in Scientometrics and Pathology of Similar Measurement and Evaluation: Case Study: Field of Art

The differences between the disciplines are due to a number of factors, most of which are rooted in the way the disciplines are viewed, the methods used, and the nature of the disciplines. The study of scientific and citation behaviors and especially the need for comparative studies of disciplines is an important part of the field of scientometric studies. Thus, the need to develop methods and tools that, while they take into account the differences between disciplines, are comparable has always been an issue, and it has been discussed in scientometrics. Nevertheless, on the agenda of alignment studies in scientometrics is providing definitive answers to the questions such as: how can one compare several disciplines or different scientific fields or several researchers from different disciplines? Or an article in the field of humanities and social sciences is equivalent to several books in another field, or in other words, a book in the field of humanities is equivalent to several articles in another field. Therefore, in recent years, the regarded issues of properly comparing the scientific products and productivity of different specialized fields while taking into account all dimensions and aspects have paved the way for new studies of alignment in scientometrics. This article seeks to explain the need for alignment of evaluations in different specialized areas and to identify the disadvantages of neglecting alignment in these specialized evaluations; Which has been done as a case study in the field of art. With the promotional approach, this article analyzes, summarizes and reflects the results related to the enlightenment of the scientific community regarding the importance of alignment in the evaluation of various specialized fields. Therefore, this research is a type of analytical research that was done using the library method. The results show that the most important harms that scientometric leveling studies seek to eliminate refers to this fact that evaluating and comparing scientific disciplines or researchers in different fields, regardless of the differences and issues, will primarily make evaluators refrain from the comparative studies of different disciplines with each other and suffice only with the level of internal comparison. However, by relying on alignment studies and using the similarity or similarity approach, while taking into account all the considerations in each of the specialized areas, it is possible to compare different specialized areas, and more practical and policymaking results will be available to planners and policymakers of Science, Technology, and innovation. For example, identifying the dominant outputs of each domain, especially domains that are fundamentally different from other domains, such as the arts domain explored in this article, can be addressed using similar strategies such as alignment and similar methods. The article pointed out that this should be included in the agenda of such organizations